حدود 300 کلیسا در ایران وجود دارد که تهران بعد از شهر اصفهان بیشترین تعداد کلیساهای دایر را در خود جای داده است. در میان جاهای دیدنی تهران، بازدید مکان‌های قدیمی و مذهبی دیگر ادیان می‌تواند بسیار جذاب باشد. به همین دلیل امروز می‌خواهیم در خیابان‌های پایتخت قدم بزنیم و به سراغ کلیساهای تهران برویم. با من در نابرو همراه باشید.
1- کلیسای مریم مقدس
هنگامی که از خیابان سی تیر تهران یا خیابان میرزا کوچک خان جنگلی گذر می‌کنید، علاوه بر موزه و عمارت‌های تاریخی، ساختمان کلیسای مریم مقدس به چشم می‌خورد. کلیسای مریم مقدس از کلیساهای تهران است که متعلق به مسیحیان ارتدوکس است در دوره پهلوی با هزینه شخصی فردی به نام رومان عیسی یان ساخته شد و معماری آن توسط نیکلای مارکف طراحی گردید.
در روزهای مراسم افراد غیر ارمنی اجازه ورود به کلیسا را ندارند، اما به صورت کلی در روزهای سه شنبه با هماهنگی امکان بازدید این کلیسا وجود دارد. با عبور از پلکان‌های این کلیسا به سه ورودی آن می‌رسید. بر خلاف دیگر کلیساها که دارای نقش و نگاره‌های زیبا هستند، این کلیسا دارای طرحی ساده با دیوارهای سفید است.
پلان مربوط به کلیسا چه از بیرون و چه از داخل به صورت صلیب طراحی گردیده است. در محراب واقع در سمت شرق، عکسی از مریم مقدس را می‌توان دید. در بالای عبادتگاه گنبدی دوازده ضلعی با نورگیرهای متعدد وجود دارد و در سمت غرب کلیسا، گنبد و ناقوس خانه با شش ستون قرار دارد.
در این مکان مقبره دو شخصیت نامی هوانس ماسحیان و یپرم خان وجود دارد. دیدن اولین کلیسای ارامنه با معماری قرون وسطی ارمنستان می‌تواند برای هر بازدید کننده‌ای جذاب باشد.
نشان دادن مکان روی نقشه
2- کلیسای سرکیس مقدس
یکی از بزرگترین کلیساهای تهران با معماری قرون وسطی و عصر جدید ارمنستان در خیابان نجات اللهی قرار دارد. در گذشته کلیسای ارمنی‌نشین مریم مقدس مسئول انجام امور ارمنیان عزیر بود، ولی به علت افزایش جمعیت ارمنی‌ها و برای دسترسی راحت‌تر، کلیسای سرکیس مقدس ساخته شد و مقر خلافت ارامنه تهران از کلیسای مریم مقدس به این کلیسا انتقال پیدا کرد.
چیزی که این مکان را خاص کرده، وجود معماری خارق العاده آن و همچنین وجود تابلوها و نقاشی‌های زیبا همچون نقاشی‌های صحنه جنگ وارطان با یزگرد دوم ساسانی است. سه در ورودی در قسمت غرب این بنا هستند. در قسمت شرقی، محرابی به صورت نیم دایره وجود دارد و در دو طرف آن امانت خانه‌ها قرار دارند. دو ناقوسخانه در دو طرف بخش غربی کلیسا به شکل چهار گوش هستند و در بین آنها در مرکز بنا گنبد اصلی کلیسا به شکل هشت ضلعی ساخته شده است.
این مکان برای اعمال مذهبی است و امکان بازدید عموم وجود ندارد، مگر برای بازدیدهایی که دارای مجوز و هماهنگی در قالب تور کلیساگردی است.
تماشای نمای بیرونی و محوطه زیبای کلیسا نیز جذابیت خاص خود را دارد. همچنین در روزهای آخر دسامبر نمایشگاه کوچکی هم از تولد حضرت مسیح در حیاط کلیسا برگزار می‌شود.
نشان دادن مکان روی نقشه
3- کلیسای توما
اگر از خیابان کارگر شمالی گذر می‌کنید، حتما به کلیسای انجیلی پروتستان توما نیز سر بزنید. این کلیسای فوق العاده متعلق به آشوریان ساکن در تهران است و در سال 1338 توسط اوشانا معمار آشوری طراحی و ساخته شد. ویژگی خاص این مکان، طراحی معماری کلیسا است که متفاوت از دیگر گلیساهای کلاسیک ساخته شده است.
ساختمان آن، بر خلاف دیگر کلیساهای تهران که برگرفته از شکل صلیب بنا گردیدند، به صورت مستطیل است و در بالای آن صلیب بزرگی قرار دارد. در بخش جنوبی کلیسا محراب قرار دارد و در دیوارهای غربی و شرقی نورگیر تعبیه گردیده است.
برای وارد شدن به کلیسا، دو درب در شمال و شرق بنا قرار دارد. تزیینات و طراحی داخلی ساده این مکان، حس و حال عجیبی را در فضای کلیسا ایجاد کرده است. همچنین معماری جالب بیرونی آن هر رهگذری را به خود جذب می‌کند.
نشان دادن مکان روی نقشه
4- کلیسای تادئوس و بارتوقیمئوس مقدس
تعدادی از ارمنیان در سال 1129 در تهران ساکن شدند و در نزدیکی دروازه شاه عبدالعظیم و درخیابان شهید مصطفی خمینی، کلیسای خود را با نام دو تن از حواریون عیسی مسیح، تادئوس و بارتوقیمئوس، احداث کردند. این بنا ساخته شده در زمان سلطنت کریم خان زند، معماری مشابه‌ای با کلیساهای ارامنه جلفای اصفهان دارد.
کلیسا، پلانی مستطیل شکلی دارد و سقف آن مسطح است ولی در داخل با ایجاد قوس‌هایی بر روی دیوار محراب و دو ستون متکی آن زیبایی چشم‌گیری ایجاد شده است. در گذشته به صورت اتفاقی با ریزش مقداری از گچ‌های دیوار، نقاشی‌هایی با رنگ و روغن پدیدار می‌شود.
طبق گفته پژوهشگران، این نقاشی‌ها، اثار خلق شده توسط هوناتان هستند. در اوایل مهر ماه و در اولین جمعه هر ماه میلادی مراسمی برای این دو قدیس ارمنی در کلیسا برگزار می‌گردد.
نشان دادن مکان روی نقشه
5- کلیسای ژاندارک
حد فاصل خیابان جمهوری، منوچهری، لاله زار وفردوسی مدرسه و کلیسا ژاندارک وجود دارد. این کلیسا در گروه شناخته‌ترین کلیساهای تهران قرار دارد و در کنار آن، مدرسه ژاندارک جزو مدارسی است که فرانسوی‌ها در ایران تاسیس کرده‌اند، وجود دارد.
این کلیسای فرقه کاتولیک در سال 1310 خورشیدی توسط نیکلای مارکوف ساخته شد و برای طراحی آن از معماری ترکیبی اروپایی و ایرانی استفاده گردید. اسم کلیسا و مدرسه برگرفته از دوشیزه فرانسوی، ژاندارک، است که با شجاعت در مقابل دشمنان کشورش ایستاد ولی در نهایت به علت اتهام‌های واهی، بی‌گناه سوزانده شد.
بعد از انقلاب کلیسا بدون تغییر نام در حال فعالیت است در حالی که مدرسه با نام مرکز پیش دانشگاهی شهید رجایی در حال فعالیت است.
نشان دادن مکان روی نقشه
6- کلیسای سورپ گئورک
کلیسای ارمنی سورپ گئورک در محله شاهپوری یا میدان وحدت اسلامی قرار دارد. این کلیسا جزو قدیمی‌ترین کلیساهای تهران است که در زمان صفوی به عنوان محل عبادتگاه ساده ساخته شد و سپس در سال ۱۲۱۴ شمسی به صورت کلیسا فعالیت خود را ادامه داد. در واقع این مکان توسط دو خانواده از ساکنان تفلیس احداث گردید. دو ورودی کلیسا در سمت شمال و جنوب بنا، وجود دارد و محراب در قسمت شرقی قرار دارد.
در ضلع جنوبی کلیسا برج ناقوس و تعدادی سنگ قبر قابل مشاهده است. گنبد آن به صورت هشت ضلعی بر روی چهار ستون است. در اواخر سمپتامبر مراسم عید گئورگ مقدس در این کلیسا برگزار می‌شود و افراد زیادی برای انجام اعمال مذهبی در این کلیسا حضور دارند.
در حال حاضر، در محوطه کلیسا اتاق‌هایی برای سالمندان وجود دارد به همین دلیل برای بازدید محوطه مشکلی وجود ندارد ولی برای بازدید کلیسا نیاز است با متصدی کلیسا هماهنگی صورت گیرد.
7- کلیسای میناس مقدس
این کلیسا توسط مستوفی الممالک برای ارمنیانی که از استان چهارمحال و بختیاری به دستور وی به تهران آمده بودند، ساخته شد. این کلیسا در منطقه ونک تهران، کوچه قلعه ارامنه، بن بست کلیسا واقع شده است. البته در گذشته این مکان خارج از شهر در روستای ونک قرار داشته و چون ارامنه ساکن در منطقه برای انجام اعمال مذهبی خود مجبور بودند به شهر سفر کنند، در زمان قاجار دستور به ساخت این کلیسا داده شد.
با عبور از دو پله به سمت پایین وارد کلیسا می‌شویم. سه در ورودی در ضلع غرب و جنوب کلیسا هستند و در بالای در ورودی جنوبی ناقوسخانه کوچک کلیسا قرار دارد. پلان کلیسا مستطیل شکل است و نمای بیرونی با آجر ساخته شده و نمای داخلی با گچ پوشانده شده است.
این کلیسا هنوز فعالیت می‌کند و در روزهای ویژه و در روز میناس مقدس مراسم عشای ربانی، دعای نیایش و فعالیت مذهبی انجام می‌شود.
نشان دادن مکان روی نقشه
8- کلیسای سنت نیکولاس
کلیسای سنت نیکولاس، از کلیساهای تهران است که توسط مهاجران روس در دوره پهلوی ساخته شده و در خیابان مفتح در کوی عطارد واقع شده است. در زمان حکومت استالین بر روسیه، کلیسای زرگنده برای ساخت سفارت روسیه تخریب می‌شود و کالاها و تابلوهای با ارزش این کلیسا به کلیسای سنت نیکولاس منتقل می‌شود.
سبک معماری روسیه توسط نیکلای مارکوف طراحی و ساخته می‌شود. پنجره‌های رنگی، دیوارهای کرم رنگ با گچکاری و آینه کاری زیبا و نقاشی‌های خارق العاده باعث شده این مکان جزو زیباترین و فاخرترین عبادتگاه‌های مسیحیان در تهران محسوب شود.
کلیسا مدت کوتاهی بعد از انقلاب بسته شده بود اما در سال 1374 برای انجام اعمال مذهبی مربوط به اعیاد رسمی مذهبی پیروان ارتدوکس فعالیت خود را از سر گرفت.
نشان دادن مکان روی نقشه
در تهران می‌توانید تورهای کلیساگردی زیاد را پیدا کنید که در زمان‌های مختلف شرایط بازید از کلیساهای تهران را برای توریست‌ها و مردم فراهم می‌کنند. از آنجایی که برای بازدید از این کلیساها نیاز به هماهنگی وجود دارد، همراهی با تور می‌تواند بهترین گزینه باشد. در انتها، اگر تجربه حضور در این مکان‌های پرشکوه را دشته‌اید، با ما در میان بگذارید.
سلام . چگونه و درکدام کلیسا میتوانم به آئین مسیحیت بگروم؟ منظورم غسل تعمید و مراسم عشای ربانی هست .
اسلام بالاترین دین است….بزودی برهمگی ثابت خواهد شد…اگر خدابخواهد