کاشان سرزمینی تماشایی است که در کوچه‌پس‌کوچه‌های بافت قدیمی آن، بناهایی از جنس تاریخ یافت می‌شود. بناهایی که هویت تمدن ایران هستند و بندبند آن‌ها، هنر و هوش گذشتگان را به رخ می‌کشند. یکی از حمام‌های زیبای تاریخی ایران متعلق به کاشان است و در خیابان مشهور آن، یعنی خیابان «علوی»، قرار دارد. این حمام نزدیک دیگر جاذبه‌های شهر، همچون خانه طباطبایی‌ها، خانه عباسیان و خانه بروجردی‌ها جا خوش کرده است. حمام سلطان امیراحمد یکی از بناهای جذاب بافت تاریخی شهر گل‌وگلاب، از جاهای دیدنی کاشان است که به پشت‌بام تماشایی و کاشی‌های زرد و آبی خود شهرت دارد. با من در نابرو همراه شوید تا سفری تاریخی به کاشان داشته باشیم و سری بزنیم به یکی از حمام‌های ناب باستانی ایران، حمام سلطان امیراحمد کاشان.
. ویدئو از مهین ناظری
موقعیت جغرافیایی حمام سلطان امیراحمد
حمام سلطان امیراحمد از جاهای دیدنی کاشان و جاذبه‌های گردشگری استان اصفهان محسوب می‌شود. این بنای ارزشمند در بافت قدیمی کاشان، خیابان علوی و در کوچه سلطان امیراحمد واقع شده است. این حمام یکی از حمام‌های تاریخی دیدنی و مهم ایران است. اگر از تهران به‌سمت قم و سپس کاشان حرکت کنید، حدود سه ساعت زمان می‌برد تا به حمام سلطان امیراحمد برسید و درمجموع باید مسافتی نزدیک به 250 کیلومتر را طی کنید.
اطلاعاتی مختصر پیش از شروع ماجراجویی
بهتر است قبل از ورود به حمام سلطان امیراحمد، کمی با تاریخچه و ویژگی‌های آن آشنا شویم. این حمام در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده و سبک ساخت آن، اهمیت وجود بنای حمام را در تاریخ پیشین ایران به‌خوبی نشان می‌دهد. کندوکاو در معماری هوشمندانه و زیبای این بنا نشان می‌دهد قسمت سربینه حمام از دوره قاجار به جا مانده است؛ اما بعضی از محققان معتقدند آثار یافت شده از معماری این حمام، نشانه‌هایی از معماری دوره سلجوقی نیز دارد. درواقع این باور وجود دارد که حمام کنونی سلطان امیراحمد کاشان، از تجدیدساخت بنایی جدید در زمان قاجار، روی سازه حمام قدیمی و تقریبا نابودشده دوران سلجوقیان به وجود آمده و تغییراتی در آن اعمال شده است.
از ویژگی‌های بارز حمام سلطان امیراحمد، تزیینات تماشایی آن است و کاشی‌های زردرنگ و آبی‌رنگ در گوشهگوشه این حمام به چشم می‌خورند. گچ‌بری‌ها و نقش‌ونگارهای هنرمندانه، دیوارها، ستون‌ها و سقف‌های گنبدی حمام سلطان امیراحمد را آراسته‌اند که به‌محض ورود، شما را محو تماشای خود می‌کنند.
ماجراجویی را از پشت‌بام حمام شروع کنید
وقتی از در چوبی و قدیمی بنای حمام وارد می‌شوید، دو مسیر پیش رویتان وجود دارد. یکی به‌سمت پشت‌بام و دیگری به داخل حمام هدایتتان می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم قبل از واردشدن به دالان حمام، از پله‌ها بالا بروید و خودتان را به پشت‌بام بامزه این حمام برسانید. اکنون شما روی یکی از بام‌های منحصربه‌فرد ایرانی قدم گذاشته‌اید. تعدادی از بام‌های گنبدی‌شکل کوچک و بزرگ، سطح این پشت بام را پوشانده‌اند و هرکدام چینشی دایره‌وار از آجرها را به نمایش می‌گذارند.
بر مرکز این گنبدها، شیشه‌های عدسی فیروزه‌ای‌رنگی به کار برده شده‌اند که عنصری برای انتقال نور به داخل حمام از طریق سقف‌ها بوده‌اند. این گنبدهای آجری، شبیه تپه‌هایی کوچک و بزرگ، سطح پشت‌بام حمام سلطان امیراحمد را پوشانده‌اند و شیشه‌های آن علاوه‌بر کنترل نور، زیبایی خاصی به این بام بخشیده‌اند. این پشت‌بام یکی از نقاط خوب و جذاب حمام برای عکاسی است و یکی از بخش‌های معروف و دیدنی در حمام سلطان امیراحمد محسوب می‌شود.
. ویدئو از مهین ناظری
وارد سربینه حمام شوید
پس از پشت‌سرگذاشتن سردر ورودی که با هنر معماری ایرانی، همچون مقرنس‌کاری، گچ‌بری و کاشی‌کاری‌های خوش‌رنگ مزین شده است، به هشتی و راهروی پرپیچ‌وخمی میرسید. از این دالان که بگذرید، وارد سربینه یا همان رختکن خواهید شد. زیباترین قسمت بنای داخلی حمام، بدون تردید فضای هشت‌ضلعی سربینه است که بسیاری از تزیینات مختص معماری ایرانی در آن دیده می‌شوند. ستون‌ها به‌زیبایی به سقفی خوش‌نقش‌ونگار متصل شده‌اند و سکوهایی سنگی دورتادور فضا را گرفته‌اند. کاشی‌های آبی و زرد، دیوار و پایین ستون‌ها را پوشانده‌اند و گچ‌بری‌ها، تزیینات آهک‌بری، کاشی‌کاری و نقش‌ونگارهای دیدنی روی دیوار و سقف گنبدی غوغا می‌کنند. سقف گنبدی‌شکل در مرکز فضا، با نورگیری هوشمندانه، روشنایی محیط را کنترل می‌کند و بالای حوض تعبیه شده است.
حوض آبی در مرکز هشت ستون واقع شده است و وسط آن فواره‌ای قرار دارد. زمین اطراف این حوض سنگ‌پوش شده و از کف سکوها، بازهم ترکیب جذاب رنگ‌های آبی و زرد به چشم می‌‌آیند. در گذشته این سکوها زمان استراحت، پاتوق مردمان شهر و جایی برای گفت‌وگوهای دوستانه‌شان بوده است و بزرگ‌بودن فضای آن نیز دلیلی بر این ادعا است. همچنین دمای این قسمت برای آسایش مهمانانش، بین دمای گرم‌خانه و دمای ورودی است تا افراد از حرارت گرم‌خانه کلافه نشوند و با سرمای ورودی، سلامتشان به خطر نیفتد.
سری به گرم‌خانه بزنید
گرم‌خانه قسمتی دیگر از حمام سلطان امیراحمد است که افراد، بدن خود را در این قسمت می‌شستند؛ فضایی متشکل از سکوهایی در کناره، حوضی در وسط و مسیری منتهی به خزینه که چهار ستون دیدنی در آن قد کشیده‌اند. اتاقک خزینه کنار گرم‌خانه قرار گرفته است و در قدیم، داخل آن را تا نیمه آب می‌ریختند.
. ویدئو از مهین ناظری
سخن آخر
این ماجراجویی کوتاه در حمام سلطان امیراحمد، بدون‌شک به یکی از تاریخ‌گردی‌های فراموش‌نشدنی در فهرست سفرهایتان تبدیل شده و فضاهای زیبای این حمام هرگز از ذهنتان پاک نخواهد شد. شما به یکی از حمام‌های تاریخی مهم و زیبای ایران سفر خواهید کرد و در شهر گل‌وگلاب کاشان، هوش معماری ایرانی را نظاره‌گر خواهید بود.
برای آشنایی بیشتر با دیگر جاهای دیدنی کاشان با نابرو همراه شوید. پیشنهاد می‌کنم پیش از سفر به این شهر، درباره بناهای بافت تاریخی آن، در صفحات نابرو جست‌وجو کنید تا نابرویی‌ها اطلاعات مختصر و مفیدی را در اختیارتان قرار بدهند و تجربه‌های سفر خود را برای شما بازگو کنند.
