از قدیم بازارچه‌های سنتی در شهر‌های مختلف ایران همیشه به راه بوده‌اند؛ چه بزرگ و چه کوچک باشند، چه داخل یک خیابان یا کنار یک امامزاده باشند، همیشه طرفداران خودشان را داشته‌اند. جایی که به قول معروف از شیر مرغ تا جان آدمیزاد در آن‌ها یافت می‌شود. استان سرسبز گیلان و شهر رشت هم با روستای جمعه بازار از این امر مستثنی نیستند.
شاید به خاطر محصولات محلی زیادی که در اینجا یافت می‌شود و البته غذا‌های خیابانی خوش عطر و رنگ این خطه، رنگ‌وبوی بازار‌های گیلانی سبزتر و پر از میوه‌ها و محصولات خانگی خانواده‌های مختلفی است که کار‌شان با بازار هفتگی شهر گره خورده است.
در انزلی، لنگرود، خمام، پیربازار، صومعه‌صرا و فومن هم در یک روز مشخص در هفته، محلی‌ها بازار خوب و شلوغی بر پا می‌کنند. با نابرو همراه شوید تا این بار به یک بازار سنتی محلی که از دیدنی های گیلان در روستای جمعه بازار نزدیک صومعه‌سرا برویم و از دیدنی‌هایش کیف کنیم.
پنج شنبه بازار روستای جمعه بازار
در پنج کیلومتری شهرستان صومعه‌صرا و ١٧ کیلومتری شهر رشت، منطقه‌ای وجود دارد که به مرجقل یا تولم‌شهر معروف است. در این منطقه، روستای زیبای «جمعه‌بازار» قرار دارد که بر خلاف اسمش، پنج‌شنبه‌ها بازاری بزرگ و شلوغ در آن‌جا برپا می‌شود.
آخر هفته‌ها، مردم از شهر‌ها و روستا‌های اطراف مثل صومعه‌صرا، فومن، هنده خاله، لاکسار، لیفشاگرد و خیلی از روستا‌های دیگر، به روستای جمعه بازار می‌آیند تا مایحتاج هفتگی خود را از اینجا تهیه کنند؛ چراکه هم قیمت‌هایش مناسب است و هم همه چیز در آن یافت می‌شود. از مرغ و اردک محلی، تخم مرغ و تخم غاز، سبزی‌های محلی خوش عطر و بو، برنج و چای محلی، ماهی و حتی وسایل آشپزخانه و لباس هم در این بازار پیدا می‌شود.
خودکفایی این مردم واقعا دیدنی است. خودشان محصولات کشاورزی و دامی خود را هر هفته به اینجا می‌آورند و تا ظهر بیشترش را می‌فروشند و با پول زحمت خودشان، وسایلی را که نیاز دارند، می‌خرند و با بقیه پول به خانه برمی‌گردند. تا هفته بعد شود و باز محصولی برسد، مرغ‌ها تخم بیشتری بگذارند، گاو‌ها شیر بیشتری بدهند و گلدان‌ها شاخه جدید بزنند و مردم آماده رفتن به بازار شوند.
گل‌وگیاه در بازار
در این بازار‌ها، تعداد زنان فروشنده بیشتر است؛ گویی برای عرضه محصولاتشان انگیزه بیشتری دارند. گلدان‌های تازه قلمه زده خود را، کوچک و بزرگ کنار هم چیده‌اند. آن‌ها در انتظار آمدن مشتری هم بیکار نمی‌نشینند؛ یا در حال پوست کندن باقالی‌های سبز برای باقالا قاتوق هستند یا با فروشنده‌های دیگر مشغول صحبت می‌شوند.
در روز‌های پنج‌شنبه، میدان اصلی و چند خیابان اطراف روستای جمعه بازار پر از آدم است و برای عبور ماشین‌ها جا نیست. از اول بازار، دست‌فروشان شانه‌به‌شانه هم، در جای همیشگی خود حاضر هستند. کسی جای کسی دیگر را نمی‌گیرد.
یکی چند اردک و غاز برای فروش آورده و بغل‌دستی ماهی دودی دارد. یکی آن طرف بساط ادویه‌هایش به راه است و یکی هم وسایل پلاستیکی موردنیاز خانه را برای فروش می‌چیند.
مغازه‌ها هم بیشتر‌شان باز هستند ولی بیشتر خرید مردم در این روز از خود دست‌فروشان این بازار است تا از مغازه‌دارها.
پارک روستای جمعه بازار
در روستای جمعه بازار پارک بزرگی وجود دارد که در این روز بازدید‌کنندگان بیشتری دارد و خیابان منتهی به پارک پر از آدم است؛ تا حدی که در بعضی از مواقع، مثل بازار عید برای خرید، باید در صف بمانید. در ابتدای این خیابان، چند نفر لباس و روسری زنانه و بچه‌گانه می‌آورند و به طنابی که روی دیوار نصب شده، آویزان می‌کنند.
خوشمزه‌های بازار
بعد از آن، چیزی که بیشتر آدم را جذب بازار روستای جمعه بازار می‌کند، گاری پر از آلوچه و لواشک است که با دیدنش آب از دهان آدم راه می‌افتد و امکان ندارد که بشود راحت از کنارش رد شد. به جرات می‌توانم بگویم این گاری‌چی از آن فروشنده‌هایی است که در این روز کارش خوب می‌گیرد و احتمالا در آخر روز چیزی چیزی در گاریش برای فروش باقی نمی‌ماند.
باقالی پخته در کنار سیر محلی و نان داغ تنها غذایی است که در بازار روستای جمعه بازار در مقابل کباب ایستاده است. بوی دود کباب‌های خیابانی همه جا را گرفته است و اگر گرسنه هم نباشید، باز هم دلتان می‌خواهد از این کباب‌ها امتحان کنید. در گوشه و کنار بازار، چای ذغالی هم مهیا است تا مردم چای‌دوست شمال، بعد از صرف باقالی و کباب، استکانی چای هم نوش‌جان کنند.
کنار همه این خوشمزه‌ها، واویشکای محلی پرروغن و چرب که در تشت بزرگی درست می‌شود، کم چیزی نیست. یک ظرف کوچک از آن در کنار تکه‌ای پیاز و نان تازه، با شیشلیک و بختیاری داخل رستوران‌ها برابری می‌کند. تازه برتری این واویشکا به غیر از طعم و تازگی‌اش، آب و هوای بسیار خوب و منظره مردم در حال رفت‌وآمد است که هیچ جا پیدا نمی‌شود.
قسمتی دیگر از بازار روستای جمعه بازار به ماهی‌فروشان اختصاص یافته است. انواع ماهی‌های شمالی در اینجا یافت می‌شود. از جمله کپور، ماهی سفید، ماهی دودی و کولی که طرفداران زیادی دارد.
اگر دنبال چیزی هستید که در این شلوغی پیدا نمی‌شود، می‌توانید با سوال کردن از فروشندگان و محلی‌ها به راحتی آن را بیابید. مثلا آن‌ها می‌دانند میوه‌فروش‌ها کجا هستند یا گل‌فروشان در کجا بساط می‌کنند.
خوراکی‌های فصلی روستای جمعه بازار
اگر فصل پیاز و سیر محلی باشد، راسته‌ای از بازار روستای جمعه بازار پر از ریسه‌های پیاز و سیر است و اگر فصل لوبیا و نخود سبز باشد، بسته‌های پاک کرده آن‌ها آماده فروشند. یکی رب‌انار و آلوچه و یکی کاکتوس‌های کوچکش را برای فروش آورده است. در گوشه‌ای، کسی گلدان می‌فروشد و دیگری کونوس و خوج آب‌کرده برای شب یلدا آورده است.
کونوس همان ازگیل است و به گلابی وحشی خوج می‌گویند. در شمال و بخصوص در رشت و اطراف آن، در اواخر پاییز، برای شب یلدا این دو میوه را از یک ماه قبل در آب و نمک می‌گذارند تا نرم و شور شوند. این خوراکی‌ها پای ثابت سفره‌های زمستانی و شب‌نشینی‌های شمالی‌ها هستند.
کدو‌های محلی در این فصل (اواخر پاییز و اوایل زمستان) روی هم چیده شده‌اند و منتظرند تا برای عصرهای و شب‌های دراز زمستانی آماده خوردن شوند. البته کاموا‌های رنگی نیز برای بافتن لباس‌های گرم و جوراب‌های پشمی برای محافظت از سرمای زمستان در اینجا پیدا می‌شود.
اگر دنبال ادویه‌ای هستید، یا برای تهیه زیتون پرورده، سبزی‌های خولی‌واش و چوچاق محلی می‌خواهید، اگر بچه اردک می‌خواهید تا ببرید و بزرگش کنید و یا حتی اگر می‌خواهید واویشکای چرب و چیلی کنار خیابان را امتحان کنید، حتما به پنج‌شنبه‌بازار روستای جمعه بازار، در نزدیکی شهر صومعه‌سرا سر بزنید.
