وقتی از آفتاب سوزان تابستانی کلافه می‌شویم، دوست داریم به مناطق کوهستانی و ییلاق‌های زیبا پناه ببریم و اغلب برای رسیدن به این مناطق خوش آب وهوا، در مسیر جاده‌هایی قرار می‌گیریم که خود شگفتی‌های مسحورکننده‌‌ای دارد. اگر به دنبال مکانی دنج و آرام، بکر و زیبا و دور از هیاهو، می‌گردید، سری به جاهای دیدنی سیاهکل و دیلمان در استان گیلان بزنید.
سیاهکل، با جلو‌ه‌های طبیعی باشکوه در دل زیبایی‌های گیلان، به دلیل داشتن جاذبه‌های متنوع، سالیانه میزبان مسافران و گردشگران بسیاری از مناطق مختلف کشور است. برای آشنایی با دیدنی‌های شهر سیاهکل با من در نابرو همراه باشید.
سیاهکل کجاست؟
شهرستان سیاهکل یکی از شهرستان‌های خوش آب و هوا در استان گیلان است که در 49 کیلومتری شرق شهر رشت و 15 کیلومتری شهر لاهیجان قرار دارد. سیاهکل، شهرستان سرسبزی است، خفته در پای قله سرکش درفک، که جنگلـی انبوه هچون نگین انگشتری، آن را دربرگرفته است.
ساکنان اصیل این منطقه، گالشی‌هایی هستند که در دامنه‌های دلفک و ییلاقات مجاور آن زندگی می‌کنند. نام این شهر از دو کلمه «سی» به معنای پای کوه و «کل» به معنای جایگاه و محل تشکیل شده که به مرور به سیاهکل تغییر پیدا کرده است.
نشان دادن مکان روی نقشه
1- دوشنبه و پنج شنبه بازار سیاهکل
بازارهای محلی گیلان یکی از پرطرفدارترین قسمت گردشگری در این استان و از جاهای دیدنی سیاهکل است. دوشنبه بازار و پنج شنبه بازار سیاهکل، یکی از شلوغ‌ترین و پرجمعیت‌ترین بازارهای هفتگی گیلان است. یکی از دلایل رونق این بازار، سابقه سیاهکل بوده که در گذشته خان‌نشین بوده است.
این بازار در قدیم، مکان مهمی برای دید و بازدید مردم و حل اختلافات آن‌ها محسوب می‌شده، اما در حال حاضر رونق بازار آن بیشتر به خاطر عرضه متنوع محصولات محلی این منطقه است.
در بازار محلی سیاهکل می‌توان بهترین میوه‌ها و صیفی‌جات را خریداری کرد. تولیدات سفال تزئینی، دوخت لباس‌های محلی و دست‌بافت‌های پشمی از صنایع دستی مردم این منطقه است.
نقش زنان در بازارهای محلی سیاهکل به اندازه مردان و یا حتی بیشتر پررنگ دیده می‌شود. در بازارهای محلی، زنان فعال و خوش‌رویی را می‌بینیم که کالاهایی مثل: بافتنی و هنرهای دستی، محصولات محلی خود چون: مرغ، تخم‌مرغ، شیر، ماست و سبزی را در بساطی باصفا پهن کرده و می‌فروشند.
2- آبشار لونک
آبشار لونک در منطقه جنگلى کنار جاده کوهستانى سیاهکل به دیلمان پس از شهر سیاهکل قرار دارد و فاصله آن تا شهر سیاهکل حدود 25 کیلومتر است. آبشار لونک، آبشاری کوچک زیبایی به ارتفاع 6 متر و از جاهای دیدنی سیاهکل است. به گفته اهالی در فصل‌های بارندگ، آب چنان زیاد می‌شود که دو نهر آبشار به هم می پیوندد و آبشار بزرگ و پهناوری را تشکیل می‌دهند.
بیشترین گردشگرانی که به گیلان و سیاهکل می‌آیند، از این آبشار زیبا و طبیعت سبز و خنک اطراف آن دیدن کرده و لذت می برند. به دلیل کوهستانی بودن این منطقه، بهترین زمان برای گردش در آن فصول بهار و تابستان است.
این منطقه برای پیک نیک‌های خانوادگی و دوستانه، بسیار مناسب و لذت‌بخش است، در اطراف آبشار، تخت و سکو جهت کمپینگ و همچنین منقل‌های بتونی، برای و پخت و پز گردشگران طراحی شده است. وجود سرویس بهداشتی، خاربارفروشی کوچک و چند چایخانه، نیز از مزایای این منطقه توریستی زیبا محسوب می‌شود.
3- چشمه آب معدنی لاریخانی
به دلیل کوهستانی بودن و پوشش انبوه درختان تنومند، چشمه‌های فراوانی در سیاهکل روان‌اند. چشمه آب معدنی لاریخانی یکی از زیباترین و معروف‌ترین جاهای دیدنی سیاهکل است که در انتهای جنگل لاریخانی، در یال کوه منتهی به دیلمان قرار دارد. آب این چشمه بسیار زلال، سرد و گواراست. بیشتر گردشگران این منطقه هنگام بازگشت با دبه‌های آب این چشمه به شهر خود بازمی‌گردند.
در کنار این چشمه، دشت کوچکی قراردارد که محل مناسبی برای چادر زدن و استراحت کردن گردشگران است. در اطراف چشمه، بازارچه کوچکی برای رفاه حال گردشگران وجود دارد که در آن مغازه‌هایی چون: قهو‌ه‌خانه، قصابی، کبابی، خواربارفروشی و مانند آن به چشم می‌خورد. در فصل بهار و تابستان نیز روستائیان، محصولات باغ خود را در کنار چشمه برای فروش عرضه می‌کنند که خود از جذابیت‌‌های بومی این منطقه به شمار می‌رود.
4- منطقه سرسبز دیلمان و اسپیلی
خیلی‌ها زیباترین جاهای دیدنی سیاهکل را منطقه دیلمان و اسپیلی می‌دانند. این منطقه کوهستانی حتی در فصل تابستان هم بسیار خنک است و حتما باید برای سفر به آن در فصول گرم سال هم، با خود لباس گرم به همراه برد.
برای رسیدن به دیلمان باید از لاریخانی و چاک‌دشت عبور کرد. دیلمان با چشمه‌سارهای فراوان، کوه‌های زیبا و جنگلی انبوه، چنان نوازشگر و رویایی است که نمی‌توان از آن‌ها چشم برداشت.
در ابتدای جاده دیلمان، دشت وسیعی با پوشش استپ کوهی، پوشیده از بوته‌‌های گون، به چشم می‌خورد که چون تابلوی نقاشی، رویایی به نظر می‌رسد.
جاده آسفالته‌‌ای، دیلمان را از داخل جنگلی انبوه و کوه‌های سرسبز در تابستان و همچنین پربرف در زمستان به سیاهکل وصل می‌کند. روستای اسپیلی، چهارراه ارتباطی سیاهکل، دیلمان، رودبار و رودسر است. در اسپیلی میدان کوچکی وجود دارد که محل توقف مسافران و گردشگران است. دورتا دور میدان پر است از مغازه‌های مختلف که نیاز مسافران را در سفر رفع می‌کند.
5- حمام تاریخی دیلمان
حمام قدیمی و تاریخی دیلمان یکی از جاهای دیدنی سیاهکل است که در ابتدای دیلمان، در مجاورت کوچه میراث فرهنگی و قبل از میدان اصلی شهر قرار دارد. این بنا در فهرست آثار ملی ایران هم ثبت شده است. این حمام تاریخی که به نام حمام میربلوک نیز شهرت دارد، در دوره قاجار توسط میرزا علی اکبر میربلوک از زیر خروارها خاک، بیرون کشیده شده و مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته است.
حمام دیلمان دارای سه گنبد اصلی و دو گنبدکوچک است. گنبدهای این حمام با شیشه های ضخیم نورگیر به صورت مشبک و زیبا پوشانده شده‌اند. دیوارهای این حمام از آجر بوده و ملات به کار رفته در آن ساروج و نورگیرهای بالای گنبدها از جنس مرمر شفاف است. این حمام یک صحن مرکزی و چهار صحن دیگر در چهار طرف دارد.
در چهار گوشه حمام، چهار اتاق شامل: گرم‌خانه و سردخانه، محل تمیز کردن پا، تنویرخانه و سربینه نیز دیده می‌شود. در گذشته حمام دیلمان برای شست و شو و استحمام آزاد ساکنان دیلمان، کاروانیان و مسافران مورد استفاده قرار می‌گرفت.
بنای حمام پس از مرمت برای جذب گردشگر در اختیار شهرداری شهر دیلمان قرار گرفته و در حال حاضر از آن به عنوان موزه مردم شناسی و گردشگری استفاده می‌شود.
نشان دادن مکان روی نقشه
6- قلعه و برج گرماور
قدمت قلعه و برج گرمارو به پیش از اسلام بر‌می‌گردد و در فاصله 1000 متری روستای گرماور در 58 کیلومتری سیاهکل بر فراز کوهی بلند و صخره‌ای قرار دارد. محدوده این روستا پوشش گیاهی و جنگلی ندارد و رودخانه چاکرود در جنوب روستا جاری است. ارتفاع و موقعیت قلعه برای نظارت بر دشت‌های اطراف بسیار جالب به نظر می‌رسد. این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
از قلعه فقط برج دیده‌بانی باقی مانده است. در بخش‌هایی نیز می‌توان پی ساختمان را دید. از آثار قدیمی این قلعه چهار آب‌انبار بوده که قسمت اعظم آن‌ها در دل سنگ کنده شده است. این آب‌انبارها را می‌توان شاهدی بر آبادانی و عظمت این قلعه قدیمی دانست. بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی، وجود سفالینه و خشت‌هایی به رنگ قرمز، قدمت این بنا را به قرن سوم و چهارم هجری می‌رساند. چشم‌انداز این قلعه از زیباترین جاهای دیدنی سیاهکل است.
7- کاروانسرای تاریخی تی‌تی
تی تی کاراوانسرا از جاهای دیدنی سیاهکل در ۲۵ کیلومتری شهر لاهیجان و ۷۵ کیلومتری شهر رشت و در سمت راست ساحل شیم‌رود و محل تلاقی آب شیم‌رود و باباکوه واقع شده و در سال ۱۳۷۵ به شماره ۱۷۸۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. برای رسیدن به کاروانسرای تی تی باید پل چوبی معلقی را رد کرده و در مسیر رودخانه به سمت آن حرکت کرد.
معنی «تی‌تی» در زبانی گیلکی شکوفه است و این احتمال می‌رود که انتخاب این نام به دلیل شکوفه‌هایی باشد که در بهار بر درختان اطراف بنا خودنمایی می‌کرده است. اما طبق سندی، انتخاب این نام را به بانی بنا، سلطان تی‌تی نیز نسبت می‌دهند، زیرا نام تی‌تی در میان زنان سادات کیایی بسیار دیده شده است.
کاروان‌رای تی‌تی دارای حیاط مرکزی و ورودی هشتی است و مصالح اصلی آن سنگ رودخانه‌ای، آجر و ملاط گچ و ساروج است. در گذشته راه اصلی کاروان لاهیجان به دیلمان و طالقان از این مسیر می‌گذشت، از این رو کاروانسرای مهمی به شمار می‌رفت. معماری کاروانسرای تی‌تی شباهت زیادی به کاروانسراهای مناطق کوهستانی دارد با این تفاوت که کاروانسراهای مناطق کوهستانی حیاط مرکزی ندارند. با گردش در این کاروانسرا، گویی در تاریخ سفر می‌کنیم و با کاروانیان و مسافران در این حیاط و اتاق‌ها راه پیموده‌ایم.
شهرستان سیاهکل با داشتن جاذبه‌هایی مانند آثار تاریخی، فرهنگی، طبیعت بکر و زیبا و بازارهای محلی باصفا، یکی از پرجاذبه‌ترین شهرهای گیلان است. اگر تا به حال جاهای دیدنی سیاهکل و طبیعت اطراف آن را دیده‌اید، تجربیات و حس و حال حضورتان را در مکان‌های تاریخی و طبیعی این شهر در بخش دیدگاه‌های این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
