
روستای شوشک خراسان جنوبی؛ تجربه زیارت کنار گشتوگذار در باغهای میوه
شوشک، نام روستایی ییلاقی در بخش بالاکوه شهرستان زیرکوه است که در فاصله ۴۵ کیلومتری مرکز شهرستان قرار دارد. آنچه باعث میشود نام این روستا را در این وبگاه با موضوع گردشگری بخوانید، یکی وجود بارگاه یک امامزاده در این روستا و دیگری سرسبزی و خوشآبوهوایی آن است. برای پرسه در روستای شوشک با متن من در نابرو قدم بزنید.
شوشک از جاهای دیدنی خراسان جنوبی و روستای کوچکی بهشیوه پلکانی است که حدود ۳۰ خانوار بیشتر جمعیت ندارد؛ البته از این تعداد هم عده کمی بهصورت دائمی در آنجا سکونت دارند که اکثرا افراد پیر وسالخوردهاند. بقیه اهالی بهطور نامرتب و فقط برای رسیدگی به امور کشاورزی و برداشت محصولشان به شوشک سر میزنند. بااینحال به لطف ارادت زائران، در کمتر روزی از روزهای هفته روستا و زیارتگاه را خلوت خواهید یافت.
معرفی امامزاده
امامزاده سیدعبدالقادر که در روستای شوشک مدفون است، مانند تمام امامزادگان در شهرستان ما و در استان خراسان جنوبی، از نوادگان امام موسیکاظم(ع) است و با هشت واسطه نسلشان به این امام میرسد. اکثر این امامزادگان بعد از سفر امام رضا(ع) به خراسان و شهادتشان در این خطه، به ایران و خراسان سفر کردند. در زندگینامه ایشان که در زیارتنامه و کنار ضریح روی دیوار نوشته شده، میخوانیم: وی سیدی عظیمالشان و بزرگوار بود. جد اعلایش سیدموسی ابوسبحه است که بهجهت دائمالذکربودن به پدر تسبیح معروف است. او یازده پسر دارد که برخی از آنان به دینور (کرمانشاه)، بخارا و خراسان مهاجرت کردند.
اسحاقبن موسیالثانی ازجمله ساداتی است که در خراسان سکونت داشته است. یکی از آنان سیدعبدالقادربن زینالعابدین نام دارد که از اعلام قرن ششم هجری است و ابتدای قرن هفتم هجری، در فاصله سالهای ۶۰۵ تا ۶۱۰ در قائن بدرود حیات گفته است. وی یک فرزند داشت که به «قطعی» شهرت داشته است. بعد از مرگ او، فرزندانش به بغداد مهاجرت کردند و به آلقطعی مشهور شدند. شوربختانه در منابع موجود انگیزه مهاجرت ایشان به این دیار، تاریخ دقیق شهادت و نام همسرشان ذکر نشده است.
مسیریابی
از دو مسیر میتوان به روستای شوشک رسید: مسیر اول ازسمت جاده زهان است. در میانه مسیر، جاده فرعی آسفالته از جاده اصلی جدا میشود. با مشاهده عبارت روستای «دزگ» روی یک تابلو، باید وارد جاده فرعی شوید. جاده تا روستای دزگ آسفالت است و بقیه راه که حدود ۱۵ کیلومتر است، جاده خاکی است. مسیر دوم ازطریق دره آهنگران شما را به آنجا میرساند.
برای این مقصود باید از مرکز شهرستان بهسمت آهنگران حرکت کنید. بعد از پاسگاه آهنگران در دوراهی بهسمت راست بپیچید. مسیر را ادامه دهید و نرسیده به روستای «دارج» وارد جاده خاکی که سمت راست است، بهسمت دره آهنگران بروید. دره از دل کوه عبور میکند و جاذبههای طبیعی و دیدنی زیادی دارد. این مسیر هم حدود ۲۰ کیلومتر جاده خاکی دارد. در دو کیلومتری روستای شوشک، معدن استخراج سنگآهن با منظرهای جالب وجود دارد. بهخاطر عبورومرور کامیونها در مسیر جاده، خاکهای سنگآهن را در جاده میبینید و جاده صافتر از یک جاده خاکی معمولی است.
امکانات
برای رفاه حال زائران، در محل زیارتگاه چهار خانه با امکانات موردنیاز برای آشپزی و نیز اسکان در شب ازقبیل تشک، پتو و متکا در آنها وجود دارد. سبک دو تا از این خانهها بهشیوه سنتی و پلکانی است. جلوی خانهها بهارخوابهایی مرتفع با نرده چوبی وجود دارد که صفای خاصی به آن بخشیده و در گرمای تابستان خنکای دلانگیزی دارد. برای رفاه حال شهرنشینها و آنها که درپی امکانات بهروزتر هستند، دو خانه دیگر نیز بهسبک امروزی با آجر و سیمان، سقف تیرآهنی شیروانی و کاشی و… ساخته شدهاند و از جلوی آن جویی با آب شیرین، گوارا و خنک میگذرد. امکاناتی که تابهحال در زیارتگاه ساخته شدهاند، اکثرا محصول کارهای خودجوشیاند که بههمت اهالی و از منابعی همچون نذورات خودشان و سایر زائران این بقعه شریف و همچنین درآمد باغهایی که وقف امامزاده شدهاند، تامین میشود.
بههمین دلیل ساختمان کنونی امامزاده بنایی قدیمی و کوچک و درعینحال باصفا با ضریحی کوچک است. اما یکیدو سال است این زیارتگاه مورد توجه نهاد آستانقدسرضوی قرار گرفته و کمر همت برای توسعه و پیشرفت زیارتگاه بسته شده است. مصالح و امکانات فراهم آمده و این امر با سرعت قابلقبولی در حال پیشرفت است. همچنین کنار خانهها مکانی هم برای راحتی حال زائران تدارک دیده شده است. این منطقه ییلاقی است. تابستان بهترین زمان برای مسافرت به روستای شوشک است تا در این فصل گرم، هوای سرد روحبخشی را تجربه کنید. البته در همین فصل هم اگر قصد دارید شب در آنجا بمانید، باید با خودتان لباس گرم بردارید، چون حتما به کارتان میآید.
ویژگیهای روستای شوشک
محصولات کشاورزی این روستا آلو و زرشک است. در شهریورماه که فصل برداشت این محصولات است، زیبایی اطراف جاده مسحورتان خواهد کرد. یک طرف جاده منظره وسیع قرمزرنگی را مشاهده میکنید که شامل میوههای رسیده و آماده برداشت باغهای زرشک است. کمی بعد در طرف دیگر جاده حیطه وسیعی از درختان است که رنگ سیاه آلوهای شیرینش چشمانتان را جلا میدهد و به خود خیره میکند. در این روزها اگر برای اولینبار به روستای شوشک بروید، از مشاهده این منظره که تمام اهالی روی پشتبامهایشان هستند، تعجب خواهیدکرد. اما جای تعجب ندارد، چون آنها مشغول برداشت محصول یعنی فرآوری و پوستکندن آلوها و همچنین درستکردن لواشک اصل و ارگانیک از آلو هستند.
آنها این کار را بهایندلیل روی بام انجام میدهند که محصول بیشتر درمعرض آفتاب باشد، سریعتر خشک شود و بعد در اختیار مصرفکننده قرار بگیرد. دلیل دیگر این است که بهخاطر پلکانی و شیبداربودن روستا، زمین کافی و مناسب برای این کار موجود نیست. پیشنهاد میکنم به دیدن این صحنه جالبتوجه بشتابید تا دانش بصری و آگاهیتان را افزایشدهید و نیز از تلاش و زحمت آنها باخبر شوید و خستهنباشیدی به آنها بگویید. برای رفتن از امامزاده به روستا سه انتخاب پیش روی شما است: بهترین انتخاب راهی باشکوه است که از روبهروی بارگاه شروع میشود و از دل باغهای آلو میگذرد. بهخاطر انبوهبودن درختان، این راه به تونلی زیبا شبیه است؛ تونلی سبزرنگ، سایهدار و با میوههایی بالای سر و دسترستان که البته سهم شما نیست و فقط میتوانید عابر این جاده رویایی باشید.
علاوهبراین میتوانید همانجا از اهالی درخواستکنید برایتان لواشک درست کنند یا لواشکی را که قبلا درست کردهاند، از آنها خریداری کنید. شما میتوانید از طبیعیبودن آن و اینکه از بهترین آلوی منطقه تهیه شدهاست، مطمئن باشید. این یعنی دیگر مجبور نیستید با اضطراب برای فرزندانتان لواشکهای صنعتی بخرید و نگران مریضشدنشان باشید.
تپههای اطراف روستا منبع گیاهان دارویی زیادی هستند. سرآمد آنها زیره، کلپوره، کروایه و آویشن است. اگر در فصل برداشت گذرتان به آنجا افتاد، میتوانید برای مصرف شخصی و نه برای فروش، از آنها بچینید. برداشت همین محصولات یکی از راههای کسب روزی این مردمان زحمتکش و نجیب است و اگر در این کار زیادهروی کنید، بیانصافی است. اگر هم بهخاطر این زیادهروی با واکنش اهالی مواجه شدید، نباید زیاد تعجب کنید یا ناراحت شوید.
درنهایت این اطمینان را به شما میدهم که اگر در هفتههای آخر فصل تابستان یا در بقیه اوقات سال که زمان اعیاد مذهبی یا سوگواری ائمه است به زیارت امامزاده سیدعبدالقادر بروید، حتی اگر دستخالی هم بروید و غذایی با خودتان نبرده باشید، مشکلی برایتان پیش نمیآید. عموما در این روزها مردمان منطقه از جاهای مختلف شهرستان و گاهی استان به آنجا میآیند و غذاهای نذری نظیر آش، سوپ و قُلور (غذایی شبیه آش که ماده اصلی آن گندم خردشده است و با خورش خوشمزه مخصوصی سرو میشود) میپزند و توزیع میکنند.
اگر تنها برای زیارت به روستای شوشک سفر میکنید، بهتر است بدانید از چند سال گذشته، سنتی خوب در آنجا به جریان افتاده است و آن برگزاری مراسم مفصل عزاداری در سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) و در پایان توزیع غذای نذری است.
حال با تمام این تفاسیر اگر شوشک را مقصد خوبی برای سفر میدانید، میتوانید بار سفر ببندید (البته همهچیز آنجا برایتان مهیا است)، به آنجا بروید و از جلوههای معنوی و مادی سفرتان بهره ببرید.