رشت سرسبز و زیبا، با طبیعت رویایی، خانه‌های قدیمی و صد البته مغازه‌های کهن‌سال، هیچ‌وقت کهنه نمی‌شود و هر بیننده‌ای از دیدنش به ذوق می‌آید. پا اگر به محله‌های قدیمی رشت بگذارید، بهتر است بی‌تفاوت آن‌ها را رد نکنید. کوچه پس کوچه‌های رشت پر از خانه و مغازه‌های کوچک با سقف‌های کوتاه است که با همه مشکلات، به شغل اولیه خود ادامه می‌دهند. اشخاصی کمیابی هم در گوشه‌وکنار این محله به چشم می‌خورند، زیبا و دلنشین. هرچند مثل قدیم سرشان شلوغ نیست؛ اما لبخند به لب و باحوصله جوابگوی سوال آدم‌هایی هستند که از چیز‌های قدیمی خوششان می‌آید و از دیدنشان سیر نمی‌شوند. یکی از این قدیمی‌های دوست داشتنی هم کتاب فروشی شکسپیر است. با من در نابرو همراه باشید تا گشتی در این کوچه‌ها و مکان های دیدنی رشت بزنیم.
کتاب فروشی شکسپیر را کجا پیدا کنید؟
در محله ساغریسازان رشت، مغازه کتابفروشی ۴٧ ساله‌ای دیده می‌شود که نام نویسنده مشهور قرن شانزدهم انگلیس را بر خود دارد. که به گفته مالک آنجا، به‌خاطر علاقه بسیار به این نویسنده نام او را انتخاب کرده‌اند.
صاحب ٧٩ساله کتاب فروشی شکسپیر از دوست‌داران قدیمی کتاب و کتاب‌خوانی است. بیشتر از ۴٠ سال برای دانش‌آموزان و دانشجویان کتاب و لوازم تحریر فراهم می‌کند. او در سال ٢۵٣۶ پهلوی با تلاش زیادی توانست مجوز تاسیس شرکت شکسپیر دریافت و به نام آقای محمد علی هنر جوئی و خانم فرخنده طریقی ثبت کند.
این زن و شوهر خوش ذوق رشتی در تهران زندگی می‌کردند. ایشان کار خوبی هم در یک انتشاراتی داشتند. به گفته آقای هنر جوئی به پیشنهاد آقای سمیعی که نماینده آن زمان رشت بود، به رشت برگشتند. آمدند تا کتابفروشی را برای رفع نیاز دانش‌آموزان و دانشجویان آن زمان که خیلی بیشتر از امروز بودند راه بیندازند.
می‌گویند دانش‌آموزان و دانشجویان، آن زمان به خاطر خرید یک کتاب باید به تهران می‌رفتند. فقط محله ساغریسازان، ١٣٠٠٠ دانش‌آموز و چندین مدرسه داشته است. سرشان در کسب و کار خیلی شلوغ بوده است. محله ساغریسازان در آن دوره‌ها، محله اعیان‌نشین رشت بود و به‌همین دلیل، آن زمان به قیمت ١٠٧ هزار تومان توانستند این مغازه را خریداری کنند.
شکسپیر از نویسنده‌های مورد علاقه جوانی این دو نفر بوده و ایشان بعد از گرفتن مجوز‌های لازم، کتاب فروشی شکسپیر را در سال ١٣۵۵ افتتاح کردند.
واردات و صادرات انواع نقاشی، کاغذ، لوازم مهندسی و نقشه‌کشی، نقشه‌های هوایی، کشاورزی، کتب درسی و کمک‌درسی، ماشین حساب، تلسکوپ و خیلی از این مدل وسایل را داشته‌اند.
پخش کتاب در کتاب فروشی شکسپیر رشت
با همین شرکت کوچک، ٧٠ درصد پخش کتاب‌های درسی را در گیلان بر عهده داشتند. به گفته خودشان هفت نفر در اینجا کار می‌کردند. ویزیتوری در مازندران هم داشتند و سرشان در مهرماه خیلی شلوغ بوده است. حتی از تهران نیز برای تهیه کتاب و لوازم دیگر به اینجا می‌آمدند؛ اما امروزه با یک دستگاه کپی و فروش بعضی از کتاب‌های درسی و کمک‌درسی و لوازم تحریر وقت می‌گذراند.
فضای داخلی مغازه یک مستطیل شاید ٢٠ متری باشد، با دری که می‌گویند پشتش سماوری روشن است و قدیم‌ها آبدارچی هم داشته‌اند. داخل همین فضای کوچک، قفسه‌هایی کنار هم گذاشته‌اند که پر از کتاب‌ها، لغت نامه‌ها، کتاب داستان‌ها و لوازم تحریر است. تمام آن‌ها در ویترین، پشت به پشت هم به تماشای عابران و خریداران کتاب نشسته‌اند.
در بعضی از قفسه‌ها، کتاب‌های قدیمی چیده شده که از رنگ کاغذ و جلدشان مشخص است، مال این سال‌ها نیستند. در ویترین کوچک کتاب فروشی شکسپیر، کتاب‌های کمک درسی هم به چشم می‌خورد.
یک دوربین پروژکتوری قدیمی مال آن دوران روی پیشخوان کتاب فروشی شکسپیر است و دارد خاک می‌خورد. آقای هنر جوئی می‌گوید، دیگر مثل این در ایران وجود ندارد. زیر شیشه میز کوچکی، عکس‌های جوانی‌شان به چشم می‌خورد و مجوز تاسیس شرکت خود را با افتخار به ما نشان می‌دهد. روی میز، کلاه زیبایی قرار دارد و در کنارش زیر سیگاری کوچکی که انگار عمرش هم اندازه کتاب فروشی شکسپیر است.
روایتی از کتاب فروشی شکسپیر
صاحب عزیز کتاب فروشی شکسپیر رشت، صبح‌ها تا عصر در مغازه قدیمی‌اش، کنار رفت و آمد بسیار ماشین‌ها نشسته و لابه‌لای این کتاب‌های قدیمی و جدید زمان را سپری می‌کند. کاش هنوز هم سرش شلوغ بود و وقت نداشت به سوالاتم جواب دهد.
می‌گوید می‌خواستند چند سال پیش اینجا را هم مانند بقیه جاهای قدیمی خراب کنند تا خیابان پهن‌تر شود. ولی فعلا ۴٠ سال است خبری نیست. گفتم کاش این کار را باز هم به عقب بیندازند. مکان‌های قدیمی و محله‌های پر از مغازه‌ها و خانه‌های دست نخورده حیف هستند. ولی او سر حرفش است، انگار دیگر خسته شده و می‌خواهد بازنشسته شود. می‌گوید آدم حسابی‌ها همه رفته‌اند خانم، کسی نمانده است.
چگونه می‌شود، چنین انسانی که کار و زندگی‌اش را در تهران رها کرد و با داشتن بهترین و اولین شرکت استان گیلان در زمینه کتاب و تجهیزات مرتبط به آن، کسی که بار بزرگی را از دوش خیلی‌ها برداشت؛ حالا به اینجا رسیده که دیگر ناراحت خراب کردن قدیمی‌ترین کتابفروشی رشت نیست. شاید هم ناامید شده است. چراکه به او گفته‌اند، نه می‌تواند بفروشد و نه مغازه را نوسازی کند. چون در طرح شهرداری است. چقدر ناراحت کننده است، وقتی روزی به آن محله سر بزنم و ببینم جای کتاب فروشی شکسپیر خالی است و ماشین‌ها بی‌خبر از روی یکی از ناب‌ترین جاهای ساغریسازان می‌گذرند.
شاید می‌شد اینجا هم مثل کتاب فروشی شکسپیر و رفقا در فرانسه شود و همیشه پر از گردشگر باشد. اگر که مثل آنجا اهمیت بیشتری به این مدل انسان‌های زحمتکش می‌دادند و از فکر و ایده‌اش استفاده می‌کردند. آدم‌هایی ناب که دیگر مثل آن‌ها پیدا نمی‌شود.
به شکسپیر آقای هنر جوئی سری بزنید و اگر دنبال کتاب درسی هستید حتما به اینجا بیایید. این کتابفروشی دلنشین در خیابان مطهری رشت و در اوایل محله ساغریسازان قرار دارد و راهش دور نیست.
خیلی مسخره اید
متاسفانه کتابفروشی شکسپیر بیش از چهارماهه که تعطیل و تخلیه شده است.