باغ در ایران محیطی مقدس به شمار می‌آید و ایرانیان از دیرباز علاقه شدیدی به سبزی و خرمی و آب داشته‌اند. باغ ایرانی مظهر و تداعی کننده بهشت و جهان بالا برای ایرانیان است. باغ‌های ایرانی سه ویژگی را دارند. در مسیر جوی آب قرار داشتن، محصور بودن به دیوارهای بلند و داشتن عمارت تابستانی در مرکز. باغ پهلوان پور مهریز با داشتن هر سه ویژگی بالا بدون‌شک در نگاه اول هر بیننده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آنچه باغ پهلوان پور را از نمونه‌های دیگر باغ‌های ایرانی متمایز می‌سازد، بهره بردن از آب یک رشته قنات اختصاصی، یعنی قنات حسن‌آباد است که تنها برای این باغ تعبیه شده است. با من در نابرو همراه باشید تا گشتی در این باغ از دیدنی های یزد بزنیم.
سرگذشت باغ پهلوان پور
این مکان متعلق به اواخر دوره قاجاریه است. ولی در گوشه و کنار آن نشانه‌هایی از معماری دوره زندیه به چشم می‌خورد و تزییناتی دارد که برای من به عنوان بیننده خاص و منحصربهفرد بود.
آن‌چنان که نقل می‌کنند در گذشته دو باغ در مجاورت یکدیگر وجود داشته که با دیواری از یکدیگر جدا بوده‌اند. یکی از آن دو متعلق به پدر‌زن علی پهلوان پور یعنی حسن ملاعلیرضا و دیگری متعلق به پدر علی پهلوان پور بود. بعد از ازدواج علی پهلوان پور با دختر حسن، دیوار مشترک این دو باغ برداشته شده و هر دو باغ با یکدیگر ادغام شده‌اند. بازماندگان علی پهلوان پور بعد از مهاجرت از ایران باغ را به میراث فرهنگی فروخته‌اند و در حال حاضر این باغ در اختیار سازمان میراث فرهنگی است.
سبک معماری باغ
سبک معماری باغ ترکیبی از کوشک و حیاط مرکزی است. باغ مشتمل بر شش قسمت است. مجموعه ورودی که شامل برج، اصطبل و کاهدان است، ساختمان کوشک و شربت‌خانه، بنای زمستان‌خانه، بنای سرایداری، حمام و آشپزخانه.
برج و باروی باغ دارای تزییناتی از دوران زندیه است؛ ولی بناها متعلق به دوارن قاجاریه و پهلوی اول است. بدون‌شک زیباترین قسمت باغ، بنای کوشک یا شربت‌خانه است که رشته قنات حسن آباد به‌طور اختصاصی از میان آن عبور می‌کند. این کوشک دو و نیم طبقه دارد و دارای حوض‌خانه، تالار و گوشواره‌هایی با تزیینات زیبا و خیره کننده است. بی‌شک چشم دوختن به کلاه فرنگی این مجموعه در دل کوشک با کاربندی بی‌نظیرش تجربه خاص و منحصربه‌فردی را به چشمانتان هدیه می‌کند.
بنای مهم دیگر در باغ، زمستان‌خانه است که ساخت آن مربوط به دوران پهلوی می‌شود. زمستان‌خانه در گذشته، مکانی برای اهالی خانه بود که می‌توانستند زمستان را در دل گرمای طبیعی ساختمانی ایرانی بگذرانند. این عمارت در بخش غربی باغ واقع شده.
درختان چنار پیر، سرسبز و تنومند به هر دو سوی کوشک جلوه‌ای خاص بخشیده‌اند. در باغ‌های ایرانی برای ایجاد سایه از درختانی چون چنار استفاده می‌شده و گذرگاه‌های باغ را باریک در نظر می‌گرفتند تا سایه بیشتری از این طریق ایجاد شود. آب قنات حسن آباد دائمی است و در ضمن دو رشته قنات دیگر یعنی قنات شاه حسینی و مزویرآباد نیز از این مجموعه عبور می‌کنند.
بعد از ورود به محوطه باغ با بقایای حمامی، گوشه سمت راست باغ مواجه می‌شوید. این حمام، کنار انباری و آشپزخانه در حفاری‌های جدید از دل خاک بیرون آمده. این باغ از معدود بناهایی در دوران گذشته است که دارای حمام اختصاصی بوده، حمامی که چون حمام‌های قدیمی دیگر دارای راه‌پله ورودی، سریینه، بینه، خزینه و تون است.
امکانات رفاهی باغ
در مجموعه باغ، تخت‌هایی برای استراحت و لذت بردن از محیط باغ تعبیه شده است. می‌توان در کوشک هم نشست و از زیبایی منظره و صدای آب لذت فراوان برد. البته امکان بردن خوراکی و چای به داخل باغ وجود ندارد.
هیچ‌گاه به اقامت در دل یک باغ ایرانی فکر کرده‌اید؟
هتل باغ پهلوان پور جزو معدود هتل‌هایی است که در دل یک باغ ایرانی امکان اقامت و شب‌مانی را برای مسافران فراهم می‌آورد. این هتل دارای 10 سوییت است که سه تا از آن‌ها دارای نارنجستان یا حیاط خلوت هستند.
هتل باغ پهلوان پور با داشتن ساختاری سنتی در کنار امکانات رفاهی می‌تواند، تجربه‌ای منحصربهفرد را برای شما به ارمغان بیاورد. حتما برای اطلاع از شرایط اقامت پیش از عزیمت به مهریز با باغ تماس بگیرید و شرایط و امکان اقامت را جویا شوید.
موزه مردم شناسی باغ پهلوان پور
موزه مردم شناسی مهریز که در باغ پهلوان واقع شده، متشکل از یک سالن و چهار اتاق تو‌در‌تو است که انعکاس نور از سقف و نورپردازی زیبای آن، فضای موزه را بیش از پیش تماشایی ساخته. این بخش جزو بخش‌هایی از باغ است که کمتر به آن توجه شده و بیش از 400 اثر از دوره‌های مختلف تاریخی به همت مردم مهریز در آن گردآوری شده است.
ظروف شیشه‌ای، سفالی و فلزی برای طبخ غذا، ابزار و ادوات کشاورزی و جنگی، وسایل مربوط به مشاغلی چون پارچه‌بافی، ریسندگی، گیوه‌دوزی، سبدبافی، قباله‌ها و حواله‌های قدیمی، پوشاک سنتی مردمان منطقه، مجسمه‌های انسانی، وسایل استحمام، تپانچه، ظروف مسی، چراغ‌ها و سکه‌ها هر کدام ما را با گذشته این سرزمین و شیوه زندگی مردمانش بیشتر و بهتر آشنا ساخته و همراه می‌کند.
راه دسترسی و ساعات بازدید
باغ پهلوان پور در مهریز، شهرک زارعین و محله مزویرآباد واقع شده است. برای دسترسی به باغ بهتر است بعد از ورود به مهریز تابلوهای راهنما را دنبال کنید. بعد از ورود به شهر، مسیر مستقیم را تا میدان اصلی شهر ادامه دهید و در صورت نیاز حتما آدرس را از روی نقشه گوگل چک کنید.
ساعت بازدید از باغ و موزه از هشت صبح تا هفت بعد از ظهر است. همه روز به جز 28 صفر، تاسوعا و عاشورا، رحلت امام خمینی، شهادت امام علی و شهادت امام جعفرصادق پذیرای مهمانان است.
