ورود به خیابان فیض یعنی ورود به خیابانی با تکایایی در سمت راست و چپ که با نگاه به هر طرف خیابان، تکیه‌ای از نظر گذرانده می‌شود. تکیه فاضل هندی، تکیه جهانگیرخان قشقایی، مسجد رکن‌الملک، کاروان‌سرای ملک، تکیه واله، تکیه کازرونی و… از تکیه‌های موجود در این خیابان هستند. هر کوچه‌ای با نام تکیه‌ای نشانه‌گذاری شده است. تکیه و آب انبار کازرونی در سرسبزترین کوچه این خیابان قرار دارد. یکی از جاذبه‌های این تکیه، علاوه‌بر فضای معنوی باشکوه، معماری آن است که در ادامه به آن می‌پردازیم. در این مطلب از نابرو با من همراه باشید تا سری به تکیه و آب انبار کازرونی از دیدنی های اصفهان بزنیم.
تکیه کازرونی تخت فولاد
در تکیه کازرونی، مناره‌های آب انبار از دور خودنمایی می‌کند و وجود این تکیه را به عابران خبر می‌دهد. کوچه‌ای سنگفرش شده با درختانی انبوه که نشان می‌دهد در گذشته رفت‌وآمد زیادی داشته و محل تجمع بوده است. این محل (تخت فولاد) در گذشته دروازه شهر محسوب می‌شد و هر شخص خیرخواهی اقامت‌گاهی برای اسکان مسافران و تهی‌دستان برپا می‌کرد.
این تکیه نیز زمان قاجار به‌قصد اسکان مسافران و بی‌خانمان‌ها توسط حاج محمد حسین کازرونی برپا شد. وقتی آیت‌الله درچه‌ای دار فانی را وداع گفت، او را در این تکیه به‌خاک سپردند. از این تاریخ به بعد، این محل به گورستانی عمومی تبدیل شد؛ اما کارکردهای معنوی و اجتماعی خود را از دست نداد.
معماری تکیه
مسجد، حیاط، اتاقک‌های زیبا، تالار ارسی رنگارنگ، حوض‌خانه، سقاخانه و آب انبار از اجزای این تکیه بزرگ هستند که نشان می‌دهد این تکیه، اقامت‌گاهی موقت در گذشته بود.
سردر تکیه کازرونی با ترکیب خاک، آجر و کاشی‌های فیروزه‌ای خوش‌رنگ، اولین قدم ورود به یکی اززیباترین تکیه‌های تخت فولاد است. بعد از پشت‌سر گذاشتن دالان تاریک با طاق‌های ضربی تکیه، به حیاطی بزرگ می‌رسیم که بقعه کازرونی میان آن و اتاق‌ها و حجره‌ها دورتادور آن قرار می‌گیرند.
پیکره بقعه از هشت ضلع تشکیل شده و دیوار آجری مشبک دارد. گنبد بقعه، دو پوسته و آجری و بقعه حالت مصطبه‌وار(سکویی بلند و مستطیل شکل با دیوارهای شیب‌دار) است. پیکره، گریو (ساق گنبد) و گنبد بقعه تعادلی مطلوب و چشم‌نواز دارند. برای ایجاد تعادل آب‌وهوا بین محیط داخل و خارج بقعه از دیواره مشبک استفاده کرده‌اند.
سادگی این بقعه و ماندگاری آن در طول چندین سال از دیگر جذابیت‌های معماری این تکیه محسوب می‌شود. این تکیه با وجود مراقبت‌های زیاد از دست‌برد ظل‌السلطان و تاراج او محفوظ نمانده و آسیب دیده است.
حوض‌خانه نیز گنبدی آجری و بادگیر دارد و در شمال دالان ورودی غربی تکیه، قرار می‌گیرد. صفه‌های دورتادور حیاط با تزیینات آجر و دیوارهای مشبک، یک‌دستی و دقت معماری در این تکیه را نشان می‌دهد. هر اتاقک، مخصوص دفن خانواده‌ای در این تکیه بوده ولی بقیه قبور، حالتی عمومی داشتند.
تالار ارسی دو هشتی در راست و چپ، پنجره‌هایی با ترکیب چوب و شیشه و دیوارهایی مشبک دارند که محل خاک‌سپاری خاندان بنکدار، از خانواده‌های اصیل اصفهان، بودند. متاسفانه نمی‌توان به بقیه اجزای تکیه وارد شد. این قسمت‌ها کارکرد گذشته را نیز ندارد؛ ولی مسجد تکیه هنوز پابرجا است و بعضی مراسم‌ها در آن انجام می‌گیرد.
سراسر تکیه را با دیوارهای آجری مشبک و طاق‌هایی ضربی و زیبا پوشانده‌اند. اتاق‌های تکیه هم مخصوص پذیرایی از مهمان‌ها و مسافران، هم محل پناه بی‌بضاعتان و هم جایی برای چله نشینی عرفا بوده است. ورودی غربی تکیه با سردری کاشی‌کاری شده و زیبا، دری چوبی و بزرگ و دالانی با طاق‌های ضربی از زیبایی‌های منحصربه‌فرد این تکیه محسوب می‌شود.
درکل، ساخت تکیه با حیاطی بزرگ و اتاق‌ها و صفه‌های دورتادور با حالت خانه‌های قدیمی و امکانات زیاد آن نشانگر رفت‌وآمد زیاد افراد و بیتوته مسافران و چله نشینان در این مکان بوده است.
بزرگان مدفون در تکیه کازرونی
آخوند ملا عبدالکریم گزی عالم، فقیه، مدرس، مرجع و مجتهد بزرگ شیعه (متوفی ۱۳۳۹)، آقا سید محمدباقر درچه‌ای، عالم و فقیه (متوفی ۱۳۴۲)، سید محمد مهدی درچه‌ای عالم و فقیه (متوفی ۱۳۶۴هجری قمری)، سید محمد صادق صدیق‌الاطبا طبیب حاذق و عارف کامل معروف به دکتر لقمانی، ملا حسینعلی صدیقین و ملا محمد باقر صدیقین و سادات روضاتی که از افراد صاحب نفوذ در اصفهان بودند، از بزرگان مدفون در این بقعه هستند.
آب انبار کازرونی
بیرون از تکیه، روبروی درب شمال غربی، آب انباری بسیار زیبا با هشت ضلع آجری و چهار مناره کاشی‌کاری شده با حالت کلاه‌خود و 12 دهانه یکی از زیبا‌ترین بناهای دوره قاجار قرار گرفته است. آب انبار، پنجره‌هایی مشبک دارد و خوشبختانه هنوز صدای آب از آن شنیده می‌شود که منظره ای بسیار تماشایی را می‌سازد.
آب انبار در گذشته در مناطق کویری برای ذخیره آب از طریق رودخانه و آب‌رسانی به اهالی و مسافران ساخته می‌شد. نگاه به درون این آب انبار تاریک از طریق پنجره‌ها نوعی زیبایی ولی درعین حال وحشت همراه خود دارد. ورود به پشت بام، خوشبختانه برای بازدید کنندگان آزاد است و به‌راحتی می‌توان از پشت بام نیز دیدن کرد.
سخن آخر
همه تکایای تخت فولاد اصفهان، بافتی آجری و گنبدهایی کوچک، زیبا، بسیار دیدنی و منحصربه‌فرد دارد. تکیه کازرونی نیز از این زیبایی بی‌نصیب نمانده است. این تکیه، ترکیبی از زیبایی‌های مادی و معنوی محسوب می‌شود؛ چراکه از یک طرف، محلی برای به‌خاک سپردن اموات بوده و از طرف دیگر زیبایی‌های ظاهری آن قابل ستایش است. وجود آب انباری بسیار زیبا در این مکان را از دیگر جذابیت‌های تکیه کازرونی می‌دانند.
فقط با ورود به این تکیه و استشمام هوای پاکش می‌توان به این همه زیبایی، آن هم به‌صورت یک‌جا پی برد و از دور، نمی‌توان زیبایی‌های چشم‌نوازش را بیان کرد. پس وقتی به اصفهان سفر کردید، از دیدن این تکایای آرامش‌بخش بی‌نصیب نمانید.
اگر هنگام گشت‌وگذار از جاذبه‌های اصفهان، سری هم به تکیه و آب انبار کازرونی زدید، نظراتتان را با نابرو به‌اشتراک بگذارید.
