مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی را می‌توان در شهر کاشان و بین کوچه‌ها و خیابان‌های اصلی شهر نظاره کرد. بنایی مستحکم که در محدوده شهر تاریخی کاشان به‌چشم می‌خورد. این حصار و بارو تا اواسط دوران قاجار پابرجا بود و محدوده‌ای که امروز به‌عنوان بافت تاریخی کاشان از آن نام برده می‌شود را پوشش می‌داد. مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی، در آغاز دهه ۷۰، با حمایت مهندس محلوجی و به‌دست مهندس امینیان مرمت شد. هنگام بازدید از این مجموعه بخش‌های مرمت شده را به‌وضوح می‌توانید تشخیص دهید. در این مطلب از نابرو می‌خواهیم مجموعه قلعه جلالی و حصار سلجوقی از جاهای دیدنی کاشان را از زوایای گوناگون بررسی کنیم.
کاربری قلعه و حصار در دوران گذشته
قلعه یا دژ زمان‌های گذشته برای حفاظت از شهر، اطراف آن‌ها ساخته می‌شد. ساخت قلعه در زمان‌های گذشته کاربرد دفاعی و حفاظتی داشت. حتی زمان‌هایی که بیم حمله دشمن بود، درون قلعه آذوقه نگه‌داری می‌کردند و از حمله دشمن در امان می‌ماندند.
در دوره‌های تاریخی مختلف و در مناطق مختلف شکل و مواد استفاده شده در ساخت قلعه متفاوت بوده است.
. ویدئو از مهین ناظری
این قلعه‌ها در مناطق مختلف ایران دیده می‌شوند و امروزه می‌توانید در برخی شهرها بقایایی از این قلعه‌ها را ببینید. قلعه‌ها را معمولا در مناطق دورافتاده و مرتفع بنا می‌کردند تا هم از نظر دیدبانی در نقطه مناسبی قرار گیرد و هم دست‌یابی به آن دشوار باشد. دیدن این قلعه‌ها که از گذشته برجای مانده‌اند، هم به‌دلیل ارزش تاریخی که دارند و هم از نظر آشنایی با نحوه سکونت و زندگی در دوره‌های تاریخی مختلف قابل توجه است.
مرمت بازسازی قلعه‌جلالی و حصار سلجوقی
قلعه جلالی که در دوره سلوجیان ساخته شده را در سال 91 مرمت و بازسازی کردند. قسمت‌هایی از دیوار حصار و همچنین یخچال‌های مجموعه نیاز به مرمت داشت که با استفاده از خشت و ملات گل بازسازی این قسمت‌ها اجرا شد.
شهر کاشان، از معماری شهری تا حصار شهر
شهر کاشان شهری تاریخی و باستانی محسوب می‌شود و از نظر شهرنشینی قدمت بالایی دارد. شهر کاشان در برگیرنده مجموعه‌ای باارزش از شاهکارهای معماری ایرانی است.
در شهر کاشان معماری خانه‌های تاریخی هریک در نوع خود بی‌نظیر هستند. این ویژگی را در برجوبارو و مجموعه قلعه و حصار جلالی نیز می‌توان دید. معماری و شهرسازی در شهر کاشان رابطه‌ای تنگاتنگ با طبیعت دارد و رابطه مسالمت‌آمیز بین معماری بناهای شهر را می‌توان در اکثر بناهای کاشان مشاهده کرد.
یخچال‌های قلعه جلالی
در داخل و خارج قلعه دو بنای گنبدی شکل وجود دارد که در گذشته به‌عنوان یخچال استفاده می‌شدند. در آن بنا یخ نگه می‌داشتند تا در روزهای تابستان از آن استفاده کنند. همچنین برای سالم نگه داشتن گوشت و لبنیات آن‌ها را نیز در یخچال نگه‌داری می‌کردند.
. ویدئو از مهین ناظری
در یکی از یخچال‌های قلعه جلالی ضخامت پوسته به دو متر و 40 سانتی‌متر می‌رسد. آب این دو یخچال از چشمه‌هایی که از کوه کرکس سرچشمه می‌گرفتند، تامین می‌شد.
حالوروز این روزهای قلعه جلالی و حصار سلجوقی
برای بازدید از این بنای قدیمی نیازی به تهیه بلیت نیست و حصار و قلعه جزئی از بافت شهری کاشان هستند. کنار قلعه یک پارک وجود دارد و باید از داخل پارک به این قلعه برسید. حصار اطراف در قسمت‌های مرمت شده کاملا مشخص است. مرکز این بنا زمین‌های زراعی قرار دارد که برای کاشت سبزی خوردن از آن استفاده می‌کنند.
اگر از قبل نام قلعه جلالی و حصار سلجوقی را جستجو نکرده و برای بازدید از آن برنامه نداشته باشید، ممکن است از کسی پیشنهاد بازدید از این مکان را در شهر نشنوید. در تابلوهای شهری هم اثری از تابلوهای راهنما برای بازدیذ از این اثر تاریخی به‌چشم نمی‌خورد. حتی با دانستن وجود این برجوبارو برای پیدا کردن آن باید کمی پرس‌و‌جو کنید. با کمی گشتن می‌توانید ورودی آن را که به زمین‌های زراعی ختم می‌شود، ببینید.
شاید دیدن حالوروز این روزهای قلعه جلالی کنار زمین‌های سبزی خوردن خیلی جالب نباشد؛ اما متاسفانه این تصویر این روزهای قلعه جلالی است. آثار تاریخی از ظروف سفالی برجای مانده تا برج‌وباروها و معابد همگی نشانه‌هایی از زندگی‌ها و تمدن‌هایی هستند که از گذشته تا امروز ایران را نشان می‌دهند. اطلاع و آگاهی از این آثار و کنار آن حفظ این بخش از تاریخ ایران به ما کمک می‌کند تا اطلاعات بیشتری از هویت ملی و ایرانی خود داشته باشیم.
این آگاهی همچنین نقش پررنگی در شکل‌گیری زندگی این روزهایمان دارد. امید است که توجه به گردشگری و حفظ آثار تاریخی جایگاه واقعی خود را در ایران پیدا کند.
اگر تاکنون در قلعه جلالی و حصار سلجوقی گشت‌وگذار کرده‌اید، نظراتتان را با نابرو به‌اشتراک بگذارید.
