دزفول یکی از زیباترین و رؤیایی‌ترین شهرهای ایران برای پیاده‌روی است. محله‌های قدیمی، نماهای آجری و سنتی، شما را به سفری تاریخی می‌برد. مسیر منتهی به خانه قلقچی هم فوق‌العاده است. معماری داخل این خانه نیز بسیار جالب و دیدنی است. این خانه تاریخی در دل زمین و به‌صورت غاری دست‌کند ساخته شده که شاید از عجیب‌ترین و جذاب‌ترین خانه‌های ساخته شده تا این زمان باشد.
اگر علاقه‌مند به آشنایی بیشتر با این خانه سنتی و جذاب یکی از مکان های دیدنی خوزستان هستید، این مطلب از نابرو را از دست ندهید.
تاریخچه خانه قلقچی
یکی از بناهای ارزشمند تاریخی و گردشگری استان خوزستان که قدمت آن به دوره قاجاریه می‌رسد، خانه قلقچی (Gholaghchi) دزفول است که در محله لوریان و در مرکز شهر واقع شده‌است. در گویش دزفولی، قلق به‌معنای محل نگهداری پول است و معادل همان قلک در فارسی است. این خانه زیبا که در مجاورت رود دز و در جاده ساحلی قرار دارد، ارتباط ویژه‌ای با آسیاب‌های تاریخی دزفول دارد و علتی که این خانه را از دیگر بناها متمایز می‌کند، کارکرد اقتصادی و ویژه آن در گذشته بوده است.
خانه قلقچی به‌دلیل قرارگیری در مجاورت آسیاب‌های دزفول، که تا دهه 1340 فعال بوده‌اند، مرکز تبادل اقتصادی و نگهداری آرد و گندم‌های این مجموعه بوده و به همین علت به آن قلقچی یا به‌اصطلاح محل نگهداری یک چیز اطلاق می‌شود.
معماری شگفت‌انگیز بنا
این خانه زیبا از معدود خانه‌های دست‌کند این شهر است که به‌صورت ویژه‌ای طراحی و حفر شده است. مهم‌ترین قسمت این خانه، انتهای آن قرار دارد. به‌طور معمول خانه‌های تاریخی دزفول، برای فرار از گرما و هماهنگی با اقلیم گرم خوزستان، فضاهایی دست‌کند به نام «شوادون» داشته‌اند که در عمق چندمتری سطح زمین حفر شده‌اند.
جنس پوسته زمین شهر دزفول تا عمق 30متری قلوه‌سنگ است و این ویژگی دزفول باعث شده این شوادون‌های دست‌کند، استحکام کافی داشته و دمای خیلی کمتری نسبت‌به سطح زمین، به‌دلیل رطوبت و نمناکی ناشی از آب‌های زیرزمینی داشته باشند.
بااین‌حال، چیزی که خانه قلقچی را ازلحاظ ساخت و معماری برجسته و مهم می‌کند، این است که این خانه تنها بنایی است که فضای دست‌کند (شوادون آن) در همکف و در دل کوه‌های مجاور رودخانه به‌صورت غاری عمیق حفر شده و از شگفتانگیزترین خانه تاریخی دست‌کند دزفول است.
این خانه در یک طبقه ساخته شده است. درحال‌حاضر از پشت‌بام آن به‌دلیل مجاورت با رود دز و نمای زیبایی که دارد، به‌عنوان محلی برای نشستن مهمان‌ها استفاده می‌شود. در فضای پشت‌بام میز و صندلی‌هایی قرار گرفته که به‌صورت سفره‌خانه سنتی از آن استفاده می‌شود و گردشگران می‌توانند در فضای زیبا و بکر این خانه، در مجاورت رود دز خود را به نوشیدنی یا قهوه‌ای مهمان کنند.
حیاط خانه قلقچی بسیار زیباست که تنوری گلی و قدیمی در گوشه آن به چشم می‌خورد.
در فصل بهار این حیاط پر از گلدان‌های زیبا می‌شود که در گوشه‌گوشه این حیاط به چشم می‌خورند. کنار تنور راه‌پله‌ای برای رفتن به پشت‌بام قرار گرفته است. وسط حیاط حوض آبی و زیبایی با کاشی‌های فیروزه‌ای و فواره‌های زیبا و رنگی ساخته شده که صدای شرشر آب فضای داخلی خانه را آهنگین می‌کند.
مرمت و بازسازی قلقچی
خانه قلقچی دزفول یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های سنتی دزفول است که برای گردشگران و دوستداران معماری سنتی که به خوزستان سفر می‌کنند، می‌تواند خیلی جذاب باشد. به‌دلیل اهمیت جایگاه خاص این بنا، مرمت و بازسازی آن به‌تازگی صورت گرفته و به‌صورت رستوران سنتی از آن استفاده می‌شود.
متأسفانه تبدیل این بنای تاریخی ارزشمند به رستوران، ایده چندان مناسبی نیست، اما از جهتی دیگر، می‌تواند تجربه جالبی برای گردشگران باشد که در دل زمین و با سقفی از قلوهسنگهای طبیعی، لذت چشیدن وعده غذایی مخصوص و محلی را تجربه کنند.
رستوران و سفره خانه سنتی قلقچی
گردشگران با بازدید از این خانه، می‌توانند در فضای رستورانی آن وارد شوند و از غذاهایی که به‌صورت ویژه در این خانه سرو می‌شود، میل کنند. در فضای ورودی بیرون این خانه منقل بزرگی برای پخت غذاهای این رستوران روی ذغال قرار دارد.
با ورود به بخش دست‌کند قلقچی، در مسیر یک دالان طویل و اصلی قرار می‌گیرید که تخت‌های چوبی در گوشه و کنار آن به چشم می‌خورد و با کناره‌ها و قالی‌های سنتی تزئین شده‌اند. در ادامه مسیر راهروهای فرعی و دالان‌های کوچک‌تری دیده می‌شود که به‌منزله اتاق‌های این خانه هستند و در هرکدام یک تخت برای نشستن مهمان‌ها قرار دارد.
روی تخت‌ها بالش‌های سنتی، گلدان‌های زیبا و منوی رستوران به چشم می‌خورد. در این منو می‌توانید انواع غذاهای ایرانی و سنتی به همراه نوشیدنی‌های خنک و چایی زعفران را سفارش دهید. کیفیت غذاها مطلوب و راضی‌کننده است.
همان‌طور که گفته شد، سقف و دیوارهای این شوادون از قلوهسنگهای طبیعی سطح زمین پوشیده شده است که سنگ‌های درشت آن به رنگ‌های قرمز و زرد و نارنجی رنگ شده‌اند. همچنین روی دیوارهای آن با صنایع دستی محلی دزفول و کپوها و بافتنی‌های مخصوص و زیبا تزئین شده است.
وسط این شوادون و میان تخت‌های آن حوضچه‌های آبی‌رنگ کوچکی با فواره‌های زیبا به وجود آمده که فضای سنتی رستوران را روحی تازه می‌بخشد و صدای آب با هوای مطبوع و طبیعی عمق زمین تلفیق می‌شود و درکنار تخت‌های زیبا، آرامشی وصف‌نشدنی را به شما هدیه می‌دهد.
مکان‌های دیدنی و جاذبه‌های گردشگری اطراف این خانه
در مجاورت خانه قلقچی، بازار قدیم دزفول، بازار خراطان، رود دز و آسیاب‌های تاریخی و همچنین خانه تیزنو و بافت قدیمی و خانه‌های تاریخی زیادی وجود دارد که پیشنهاد می‌کنم بازدید از آن‌ها را بدون شک در برنامه سفر خود قرار دهید.
یکی از ساباط‌های معروف و بسیار زیبای دزفول در جبهه شمالی این خانه در مجاورت مسجد و در محله لوریان قرار دارد که نمایی زیبا از رود دز و گلدسته مسجد در آن مشاهده می‌شود و از نگاه من پنجره‌ای رؤیایی رو به بهشت است.
از طرفی پلابچیلون در نزدیکی این خانه واقع شده که در سراشیبی تندی قرار دارد و جذابیت این محله را چندین‌برابر کرده است. از زیبایی‌ها و بافت قدیم دزفول هرچه بگوییم و هرچه وصف کنیم، بازهم حق مطلب ادا نمی‌شود. لذا نیاز است از این شهر دیدن کنید تا به شگفتی‌های آن بیشتر آشنا شوید.
ظرفیت جذب گردشگر
این مجموعه سنتی به‌دلیل زیبایی‌های بی‌نظیر و منحصربه‌فردش، هرساله نظر گردشگران زیادی از سراسر کشور را به خود جلب می‌کند. همچنین به‌دلیل برخورداری از هویت خاص معماری و رنگ و بوی معماری سنتی دزفول و استفاده از آجرنماها و خشت‌ها در دیوارها و بکر بودن فضای داخلی آن، از سازه‌های زیبا و ارزشمند در سطح کشور است که به‌تازگی بازسازی و آماده بازدید عمومی شده است. لذا معماری خاص و جذاب این بنا سبب می‌شود گردشگرانی که از شهر دزفول دیدن می‌کنند، بازدید از این خانه را در برنامه خود جای دهند.
بهترین زمان و توصیه های سفر
بهترین زمان سفر و بازدید از این خانه سنتی و رستوران زیبا، بهار و پاییز است. با توجه به گرمای این منطقه در بیشتر ماه‌های سال، بهتر است زمانی را برای سفر انتخاب کنید که هوا مطبوع باشد و بتوانید لذت کافی را از همه چیز ببرید.
همچنین توصیه می‌شود دوربین عکاسی یا تلفن همراه هوشمند به همراه داشته باشید تا از ثبت زیباترین عکس‌های شخصی در فضای بکر این خانه لذت ببرید.
چطور به خانه قلقچی برویم؟
برای دیدن این خانه زیبا باید خود را به دزفول برسانید. اگر به سفر با قطار علاقه دارید، می‌توانید سوار قطار اهواز شوید و در ایستگاه اندیمشک که نزدیک‌ترین ایستگاه به دزفول است، پیاده شوید. فاصله اندیمشک تا دزفول تنها 13 کیلومتر است.
این شهر دارای فرودگاه و پایانه مسافربری نیز است که از دیگر امکانات رفت‌وآمد به آن محسوب می‌شود و می‌توانید با توجه به وضعیت خود از آن‌ها بهره ببرید.
از شهر دزفول، می‌توانید با کمی پرس‌وجو خود را به مرکز شهر و سپس جاده ساحلی برسانید. در مجاور پل جدید این خانه زیبا با دیوارهای بلند خودنمایی می‌کند.
اقامت در دزفول
برای اقامت در دزفول می‌توانید از مهمانسرای «روناش» واقع در جاده ساحلی، هتل جهانگردی و هتل دز واقع در کوی سوم شعبان دزفول استفاده کنید.
هتل جهانگردی بین مراکز اقامتی دزفول، هتلی سه‌ستاره و از مراکز اقامتی خوب دزفول است و پارکینگ اختصاصی و رستوران هم دارد.
اقامتگاه بومگردی نیز نزدیک دزفول وجود ندارد. بنابراین به‌جز هتل می‌توانید روی امکاناتی ازقبیل خانه معلم و واحدهای شخصی اجاره‌ای حساب کنید.
اگر به معماری سنتی علاقه دارید و به‌دنبال سفری به‌یادماندنی و یک تجربه فراموش‌نشدنی هستید، بدون تردید بازدید از این خانه زیبا را در برنامه آینده خود قرار دهید.
نشانی: دزفول، جاده ساحلی زیر پل جدید، خانه سنتی قلقچی
