خراسان بزرگ در سال 1383 به سه استان کوچک‌تر به نام‌های استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی تقسیم شد. استان خراسان شمالی، در شمال شرق ایران قرار گرفته و دارای هشت شهرستان است. خراسان شمالی از سمت شمال با کشور ترکمنستان، از سمت جنوب با استان سمنان، از سمت شرق با استان خراسان رضوی و از سمت غرب با استان گلستان هم مرز است. شهرستان فاروج یکی از شهرهای این استان است که به شهر آجیلی ایران معروف شده. است. با من در نابرو همراه باشید تا به معرفی شهر آجیلی ایران، دلیل معروف بودن شهر و همچنین آداب و رسوم مردم شهر فاروج که یکی از جاهای دیدین خراسان رضوی است، بپردازیم.
معرفی شهر فاروج
فاروج، شهر کوچکی است کنار جاده‌ای بین‌المللی که سالانه مسافران و زائران زیادی از آن عبور کرده و به سمت حرم علی ابن موسی الرضا (ع) می‌روند. اگر شما نیز از جاده شمال ایران به مشهد مقدس سفر کرده باشید، حتما متوجه تفاوت این شهر شده‌اید و فروشگاه‌های سطح شهر فاروج برای شما جالب بوده است. فاروج در حد فاصل بین شهرستان شیروان و قوچان قرار گرفته و به‌عنوان دروازه ورودی خراسان شمالی نیز محسوب می‌شود. فاصله فاروج تا شهر مقدس مشهد 175 کیلومتر و حدود دو ساعت زمان است.
شهر فاروج، خانه آجیل ایران
وقتی وارد شهر فاروج می‌شوید، منظره‌ای از فروشگاه‌های مختلف با انواع آجیل‌ها و تنقلات رنگارنگ و خوشمزه توجه شما را به خود جلب می‌کند. اگر از سمت شهر شیروان وارد فاروج شوید، در اولین میدان شهر با این منظره روبرو شده و اگر از سمت شهر قوچان بیایید، بعد از گذشتن از اولین میدان شهر، بازار آجیل‌فروش‌های فاروج خودنمایی می‌کند.
سراسر خیابان اصلی شهر پر از فروشگاه‌های خشکبار است. انواع خشکبار، ترشیجات و تنقلات به گونه‌ای در معرض نمایش قرار داده شده‌اند که محال است، بتوانید حداقل چند ساعتی از سفر خود را به شهر فاروج اختصاص ندهید. هر زمانی از شبانهروز را که وارد این شهر شوید، شاهد این منظره زیبا خواهید بود. زیرا فروشگاه‌ها در تمام ساعت شبانهروز، پذیرای زائران حرم مطهر امام رضا (ع) هستند. وجود بیش از 100 فروشگاه بزرگ و کوچک خشکبار فروشی در شهر فاروج، این شهر را به «شهر آجیلی ایران» معروف کرده است.
تاریخچه آجیل‌فروشی در فاروج
جالب است بدانید که در این شهر، جز گردو هیچ‌گونه آجیلی کشت نمی‌شود. تاریخچه آجیل‌فروشی در فاروج به زمانی برمی‌گردد که اهالی شهر، فروش آجیل را از تخمه آفتابگردان در کنار خیابان، به زائران و مسافران حرم امام رضا (ع) شروع کردند. به مرور زمان شهر تبدیل به شهر آجیلی ایران شد. قضیه از این قرار بود که سالیان پیش دو نفر از اهالی شهر تصمیم به فروش آجیل می‌گیرند و با خرید کردن آجیل از شهرهای دیگر، فروش خوبی را شروع می‌کنند.
با استقبال زیاد مسافران مواجعه می‌شوند، این امر باعث می‌شود تا دیگر اهالی نیز به این شغل روی بیاورند. کار به جایی می‌رسد که امروزه شغل آجیل فروشی به عنوان اصلی‌ترین شغل این شهر محسوب می‌شود. در حال حاضر تمام سطح شهر پر از مغازه‌های آجیل فروشی است و آجیل از شهرهای دیگر ایران می‌آید.
کشاورزی در شهرستان فاروج
به‌دلیل قرارگیری شهرستان فاروج در دره رود اترک، بین رشته کوه‌های کپه داغ و آلاداغ، منابع آب کشاورزی این شهر از رودخانه اترک تامین شده و کشاورزی این شهر حاصلخیز است. محصولات کشاورزی این شهر گندم، جو، باغ‌های زیبای انگور و… است. هنگامی که از سمت شهرستان شیروان وارد فاروج می‌شوید، در ابتدای مسیر ورودی می‌توانید شاهد باغ‌های سرسبز انگور باشید.
اگر در فصل تابستان به این شهر سفر کنید، می‌توانید از انگورهای تازه و خوشمزه این شهر که در کنار جاده به فروش می‌رسد، استفاده نمایید. در بقیه ایام سال می‌توانید از کشمش‌های مرغوب که حاصل زحمت کشاورزان پرتلاش است، استفاده کنید.
آب و هوای شهر فاروج خراسان شمالی
با توجه به اینکه آب و هوای استان خراسان شمالی کوهستانی است، آب و هوای این شهر نیز سرد و خشک خواهد بود. زمستان و پاییز هوا سرد و فصل بهار و تابستان هوا معتدل و دلپذیر است. شهر فاروج به‌دلیل ارتفاع بلندی که نسبت به سطح دریا دارد و وجود ارتفاعات قله شاه جهان، دارای مراتع و چراگاه‌های سرسبزی بوده که در فصل بهار مقصد بسیاری از عشایر است. این مراتع برای زنبورداران نیز مناسب و باعث تولید عسل خالص می‌شود.
مناطق گردشگری شهر فاروج
شهرستان فاروج به‌دلیل قدمتی که دارد، دارای آثار باستانی مانند قلعه‌ها، تپه‌ها، حمام‌ها، مساجد و غارهای تاریخی فراوانی است. اگر علاقه‌مند به کوهنوردی هستید، پیشنهاد می‌شود قله بکر شاه‌جهان را از دست ندهید.
کوه شاه‌جهان به دلیل وسعت زیاد در سه شهرستان فاروج، شیروان و اسفراین استان خراسان شمالی قرار گرفته است. این کوه به دلیل وجود آرامگاه بانویی در آن که حدود 300 سال پیش حاکم منطقه بوده، نام‌گذاری شده است.
اگر قصد صعود به قله شاه‌جهان را داشته باشید، در مسیر با مناطق بکر و انواع گیاهان و حیوانات برخورد می‌کنید. پوشش گیاهی شامل درختان ارس، زرشک کوهی،کاسنی، پونه، آنخ، اسطوقودوس، انواع گل‌های وحشی و صدها گونه ناشناخته دیگر است.
علاوه‌بر حیوانات و جانوران پارک ملی ساریگل، در این منطقه می‌توانید گرگ، پلنگ، روباه، آهو، گراز، گربه وحشی پالاس (گربه کوچک بومی آسیای میانه) و از پرندگان کبک، تیهو (نوعی کبک که در ترکیه، سوریه، عراق، پاکستان و شرق ایران یافت می‌شود)، بلدرچین و عقاب طلایی را از نزدیک ببینید.
آداب و رسوم مردم شهر فاروج
از آنجایی که مردم ساکن در خراسان شمالی، اغلب کرمانج و دارای لباس‌ها و آداب و رسوم مخصوص به خود هستند. شهر فاروج نیز از این قاعده مستثنی نبوده و دارای آداب و رسوم خاص در مراسم عروسی، عزاداری و مناسبت‌های مختلف است.
در مراسم عروسی بانوان و دختران لباس‌های رنگارنگ (شیلوار) می‌پوشند و پشت سر عروس و داماد خنچه را روی سر خود حمل می‌کنند. لباس برای مردان کرمانج نیز پیراهن قرمز همراه با شلوار مشکی است. البته با تغییر شیوه زندگی در مناطق مختلف، این آداب و رسوم هم در این مناطق کم‌رنگ‌تر شده است.
کشتی باچوخه فاروج
کشتی باچوخه نیز از ایام دور تاکنون در خراسان برگزار می‌شده و معمولا در مراسم عروسی، عیدها و مناسبت‌های مختلف برپا بود. امروزه این ورزش به مناسبت عید نوروز، فروردین‌ماه در شهرهای مختلف خراسان برگزار می‌شود.
کشتی باچوخه در فاروج، هر ساله در محل گود امام مرشد این شهر اجرا می‌شود. همزمان با شروع برنامه کشتی، نوازنده‌گان دهل و سرنا نیز شروع به نواختن می‌کنند و همراه با اوج و هیجان کشتی ریتم دهل و سرنا نیز هیجان می‌گیرد و زیبایی این مسابقه هیجان‌انگیز را دوچندان می‌کند.
مسابقه کشتی باچوخه با استقبال بسیار زیاد مسئولان، قهرمانان و تماشاگران از سراسر کشور، هر سال در خراسان برگزار می‌شود. این مسابقات از شبکه‌های مختلف سیما به صورت زنده پخش شده و این ورزش در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
جوایز مسابقه نیز در نوع خود جالب و بی‌نظیر است. به سبب ماهیت ملی و سنتی ورزش کشتی باچوخه، به نفر اول قند اول و نفرات دوم و سوم هم قند دوم و سوم را اهدا می‌کنند. علاوه‌بر قند، به قهرمانان، قوچ، گوسفند، قالی دستباف و… نیز اهدا می‌شود. البته با گذر زمان و با توجه به هر منطقه، نوع جایزه‌ها نیز امروزه متفاوت شده است.
سوغات شهرستان فاروج
همان‌طور که در قسمت‌های قبل نیز ذکر شد، به‌دلیل وجود باغ‌های فراوان انگور، انواع کشمش و به‌دلیل وجود دامداری در این شهر، کشک‌های مرغوب، قره‌قوروت و همچنین از آبنبات به عنوان سوغات فاروج می‌توان نام برد.
سخن پایانی با شما، اگر به شهر آجیلی ایران سفر کرده‌اید و با این شهر و آداب و رسوم مردم خراسان آشنا هستید، لطفا تجربه‌های ارزشمند خود را با ما به اشتراک بگذارید.
