مشغله‌های مختلف کنار زندگی ماشینی چنان شما را درگیر روزمرگی می‌کند که گاهی یادتان می‌رود اطرافتان امکانات و دیدنی‌های فراوانی برای لذت از زندگی وجود دارد. روستاها یکی از طبیعی‌ترین و لذت‌بخش‌ترین مکان‌هایی هستند که نزدیک شهرها قرار دارند. اندکی تنفس در هوای پاک، معاشرت با مردم بی‌آلایش روستا و طعم طبیعی خوردنی‌های محلی از لذت‌ها و تجربه‌های ناب شما در روستا خواهد بود. هرچند روستاها شباهت‌هایی دارند، اما هریک ویژگی خاصی داشته و منحصربه‌فرد هستند. در این مقاله از نابرو قصد دارم شما را با یکی از معطرترین روستاهای کشور به نام روستای فرخد از جاذبه های گردشگری مشهد آشنا کنم.
روستای فرخد کجاست؟
به 8 کیلومتری جاده کلات مشهد که نزدیک می‌شوید، دیگر نیازی نیست از اهالی محل دقیق روستا را بپرسید؛ عطر گل‌های محمدی بهترین راهنمای شما برای رسیدن به این روستای زیبا هستند. بیش از نیم قرن است که کشاورزان پرتلاش در روستای فرخد، گل محمدی کشت می‌کنند و ثمره تلاش آن‌ها تولید چند تن گل محمدی در سال است. روستای فرخد به دلیل کشت فراوان گل محمدی و تولید گلاب ناب به مهد گلاب مشهد و قمصر خراسان معروف است.
جمعیت و خلق و خوی مردمان روستای فرخد
جمعیت روستا فرخد در حدود 5000 نفر است که از این تعداد حدود 170 نفر به کشت گل محمدی مشغول هستند. اهالی روستا فرخد مردمانی بسیار خونگرم و مهمان‌نواز هستند و به گونه‌ای با شما برخورد خواهند کرد که از حضور در روستا احساس راحتی داشته باشید.
برخی مهمان‌نوازی فرخدی‌ها را به دلیل موقعیت جغرافیایی روستا می‌دانند، چرا که این روستا در مسیر پیاده‌روی کاروان‌های زائرین امام رضا (ع) قرار گرفته است.
معروف‌ترین محصولات کشاورزی روستا فرخد
از آنجا که شغل اصلی بیشتر روستاییان فرخد کشاورزی است، محصولات کشاورزی با کیفیت و متنوعی در این روستا کشت می‌شود. قبل آنکه روستای فرخد به مهد گل محمدی شناخته شده و کشت آن رونق پیدا کند، انگور از مهم‌ترین و معروف‌ترین محصولات فرخد به شمار می‌رفت. البته هم‌چنان این روستا در تولید انواع انگور مرغوب (حدود 20 نوع انگور) نسبت به روستاهای دیگر مشهد سرآمد است و حرف اول را می‌زند.
زعفران از دیگر محصولات مهمی است که در زمین‌های کشاورزی فرخد کشت می‌شود تا غذا مردم خراسان از عطر و طعم بی‌نظیر آن پر از رنگ و طعم شود. گوجه و خیار جز محصولاتی هستند که کشاورزان فرخد هر سال با توجه به نیاز مردم و میزان آب در دسترس، کشت می‌کنند.
قدمت و ارزش تاریخی روستای فرخد
کشف سنگ قبرهایی در اعماق دو متری زمین‌های روستای فرخد مربوط به 300 سال گذشته، گواهی بر عمر 300 ساله این روستاست. طول عمر روستا تقریبا هم اندازه روستای پاژ یعنی روستای زادگاه فردوسی است.
روستای فرخد از نظر قدمت و بناهای تاریخی آن‌چنان ارزشمند است که همراه دو روستای دیگر به نام فاز و فارمد لقب مثلث تاریخی را به خود گرفته است. آثار تاریخی روستای فرخد عبارتند از:
قلعه بالا
منطقه فرخد شامل دو روستا به نام روح‌آباد و فرخد بالاست. در سال‌های دور قلعه‌ای قدیمی و تاریخی به نام قلعه بالا مابین فرخد و روح‌آباد ساخته شد که تعداد زیادی از اهالی این دو منطقه را در خود جای داد. اگر چهل سال پیش به این منطقه سفر می‌کردید، می‌توانستید درب ورودی قلعه و آثار خندق را روی آن ببینید؛ اما درحال‌حاضر متاسفانه این اثر تاریخی به شکل یک بنای تخریبی و قدیمی باقی مانده است.
چنار کهنسال
این چنار با قدمتی طولانی در بخش مرکزی روستای روح‌آباد فرخد واقع شده است. متاسفانه این درخت کهنسال چندین بار دچار آتش‌سوزی شده است.
فرآیند تولید گلاب در روستای فرخد؛ از چیدن گل تا گلاب‌گیری
کارگران و کشاورزان زحمتکش روستای فرخد طی 20 روز چیدن گل‌های محمدی را از صبح زود تا ظهر یعنی زمانی که گل‌ها روی بوته‌ها به حالت باز باشند، انجام می‌دهند.
اگر فکر می‌کنید چیدن گل‌های محمدی کار راحتی است، کافیست طی 20 روز برداشت، سری به مزارع گل‌ها بزنید و چهره‌های گرما‌زده کارگران و دستان زخمی آن‌ها را ببینید.
البته کارگران مزارع گل‌محمدی روش‌های خاصی برای چیدن گل‌ها به کار می‌برند تا به بوته‌ها و دستانشان کمترین آسیب وارد شود. پس از آنکه کارگران گل‌ها را چیدند، آن‌ها را در کیسه‌های بزرگ قرار می‌دهند و به کارگاه‌های گلاب‌گیری تحویل می‌دهند.
در کارگاه‌های گلاب‌گیری برای تولید گلاب دیگ‌های بزرگ، لوله‌های فلزی متصل به دیگ و فضایی پر از آب شبیه به استخر وجود دارد.
برای گلاب‌گیری مقداری معینی از گل‌های محمدی و آب را در این دیگ‌ها می‌ریزند و در آن را که شبیه کلاه‌خود است، کامل می‌بندند تا آب و گل بجوشند. پس از آنکه آب و گل جوشید بخار حاصل از آن از طریق لوله‌های متصل به دیگ به فضایی پر از آب سرد منتقل می‌شود و عمل تقطیر صورت می‌گیرد. در مرحله آخر، آب و گل در فضای خنک به گلاب تبدیل شده و از طریق لوله‌ای به ظرف منتقل می‌شود.
کارگاه‌های گلاب‌گیری در روستای فرخد
به پیشنهاد شورای روستا چند سالی می‌شود که حدود 10 کارگاه گلاب‌گیری در روستا دایر شده است. وجود این کارگاه‌ها باعث شده کشت و تولید گلاب توسط مردم روستا رونق پیدا کند.
در روستای فرخد آقای حسن نظری و همسرش جز اولین افرادی بودند که با سرمایه اندک، اما عشق فراوان محیط کوچکی را به کارگاه گلاب‌گیری اختصاص دادند.
پس از برگزاری جشنواره گل محمدی در روستای فرخد و استقبال از گلاب‌های باکیفیت نظری، کسب‌وکار آقای نظری رشد قابل توجهی پیدا کرد. به طوری که توانست فضای کارگاه را چند برابر کند.
جشنواره گل محمدی فرخد؛ نمایشی باشکوه از گل‌های معطر محمدی
در سال 1394 برای اولین بار جشنواره گل محمدی در روستای فرخد برگزار شد. با اینکه تعداد شرکت‌کنندگان در این جشنواره 360 نفر بود؛ اما همین افراد مبلغانی برای معرفی گل‌های محمدی روستای فرخد در دوره‌های بعد شدند.
خوشبختانه سال‌به‌سال استقبال مردم از گل‌های محمدی افزایش می‌یابد، به‌طوری‌که در سومین دوره این جشنواره حدود 1800 نفر شرکت کردند.
با توجه به اینکه برداشت گل محمدی در فرخد از نیمه اردیبهشت آغاز می‌شود و اوایل خرداد پایان می‌یابد؛ زمان برگزاری جشنواره به طور معمول در هفته سوم اردیبهشت است. این جشنواره معمولا اوایل صبح شروع شده و قبل از ظهر خاتمه پیدا می‌کند.
برگزاری مسابقات، اجرا موسیقی محلی، تشریح فرآیند گلاب‌گیری و مراحل کشت و برداشت گل محمدی و فروش محصولات گل محمدی مانند مربا، دمنوش و… با قیمتی مناسب از جمله برنامه‌های ویژه در جشنواره هستند.
آیین جذاب گل‌غلتانی نوزادان فرخدی
در روستای فرخد برای نوزادانی که در اولین بهار زندگی خود به سر می‌برند، مراسم خاص و زیبایی به نام گل‌غلتانی برپا می‌شود. این مراسم را مادر نوزاد و بانوان فامیل اجرا می‌کنند. بدین صورت که ابتدا اوایل صبح در باغات خود گل‌ها را می‌چینند و از شاخه جدا می‌کنند. بعد از چیدن، نوبت به پرپر کردن گل‌ها می‌رسد.
بانوان روستا گل‌ها را در حال‌وهوایی معنوی و بانشاط با خواندن صلوات و شعرهای سنتی در پارچه‌ای پرپر می‌کنند. 4 نفر از زنان مسئول می‌شوند تا 4 گوشه پارچه را به دست گرفته و باقی افراد نوزاد را که حمام کرده میان گلبرگ‌ها می‌غلتانند.
اهالی روستا فرخد مراسم گل‌غلتانی نوزاد را نمادی برای شادابی نوزاد و مصون ماندن او از شر و بدی در آینده می‌دانند. علاوه‌براین باورهای مثبت، بسیاری از پزشکان هم مراسم گل‌غلتانی را برای کاهش حساسیت فصلی و آلرژی نوزاد موثر می‌دانند.
چگونه از مشهد به روستای فرخد بروید؟
فاصله زمانی روستای فرخد تا مشهد در حدود 45 دقیقه است. توصیه می‌کنم برای رفتن به روستا فرخد از نقشه‌های آنلاین و مسیریاب‌های هوشمند استفاده نکنید. این نقشه‌ها و مسیریاب‌ها ممکن است مسیرهایی مانند عبور از کمربندی مشهد را به شما پیشنهاد کنند و بیشتر شما را گمراه کنند.
بهترین مسیر برای رفتن به روستای فرخد از مشهد این است که از خیابان عبادی نرسیده به خواجه‌ربیع به سمت جاده کلات حرکت کنید. در جاده کلات سه روستای پاژ، فارمد و فرخد را دنبال کنید تا به مقصد برسید. هنگام پرسیدن آدرس در نظر داشته باشید ممکن است روستاییان فرخد را به نام‌های دیگری چون فاز، پرمه و فرخی تلفظ کنند. بنابراین هر کدام از این نام‌ها را که شنیدید گیج نشوید منظورشان همان روستا فرخد است.
اگر شما در استان خراسان رضوی ساکن هستید یا زمانی به این استان سفر کردید، اواسط اردیبهشت به فرخد یا همان قمصر خراسان سری بزنید. خرید از گلاب و سایر محصولات روستا جان تازه‌ای به کشاورزان می‌بخشد. اگر شما هم از این روستا دیدن کرده‌اید، نظرتان را درباره آن با ما درمیان بگذارید.
