ایران، کشوری پهناور است که پیشینه تاریخی بسیار طولانی و فرهنگی غنی دارد. برترین موزه های ایران در گوشه و کنار تاریخ و جغرافیای کشور دیدنی‌ها و شنیدنی‌های بسیار دارند. ایران سرزمین مردمی از اقوام مختلف و فرهنگ و تاریخی متفاوت است. در هر گوشه ایران می‌توان بخشی از فرهنگ مردم این سرزمین را نظاره کرد. اما برای قدم زدن در مسیر طولانی تاریخ و گشتن در دشت‌های رنگارنگ فرهنگ و هنر این سرزمین موزه‌ها از بهترین مکان‌ها هستند. در بسیاری از شهرها و حتی روستاهای ایران موزه‌های بسیاری وجود دارند که هر کدام می‌توانند مانند کتابی پر از تصاویر، ما را با بخشی از تاریخ این سرزمین آشنا کنند.
در این مطلب از نابرو با هم در ده موزه زیبا و ارزشمند ایران قدم می‌زنیم و کتاب تاریخ این سرزمین را ورق می‌زنیم، از دشت‌های پر از ترنج قالی‌های آن عبور می‌کنیم، مهمان خانه‌های روستایی گیلان قدیم می‌شویم و از کوزه‌ها و آبگینه‌هایش، از شمال تا جنوب و از غرب تا شرق آن بازدید می‌کنیم.
1- موزه ملی ایران
برای افرادی که به بازدید از موزه‌ها علاقه‌مند هستند، شاید یکی از نخستین گزینه‌ها موزه ایران باستان باشد. این موزه که در دو بخش، و در حقیقت دو ساختمان مجزا طراحی و ساخته شده بخش مهمی از تاریخ کشور ایران را در خود جای داده است. موزه ایران باستان و موزه دوران اسلامی. موزه ایران باستان در بخش ابتدایی خود ورودی الهام گرفته از طاق کسرا دارد که توسط یک معمار فرانسوی طراحی شده است. آثاری که در این موزه به نمایش درآمده مربوط به دوران پارینه سنگی تا دوران ساسانی است.
در بخش های مختلف این موزه می‌توانید انواع سکه‌های یافت شده در بخش‌های مختلف فلات ایران، انواع ظروف، سردیس‌ها و تندیس‌ها از شخصیت‌های مختلف، بخش‌های از بناهای ایران همچون تخت جمشید، سنگ‌های قیمتی، استخوان جانوران مختلف در ادوار مختلف تاریخ ایران، ابزار رزم و … را مشاهده کرد. در ساختمان موزه دوران اسلامی نیز اشیای به دست آمده پس از ظهور اسلام در ایران را می‌توان مشاهده کرد، قرآن و نسخ قدیمی از برخی کتاب‌ها، ظروفی که تجمل و زیبایی بیشتری نسبت به ادوار گذشته در ظاهر خود نشان می‌دهند، درها و محراب‌ها و بسیاری از قطعات ارزشمند تاریخی دیگر.
آدرس: تهران، ابتدای خیابان سی تیر، خیابان پروفسور رولن، شماره یک
نشان دادن مکان روی نقشه
2- کاخ موزه گلستان
این کاخ یکی از زیباترین کاخ‌های کشور به لحاظ کاشی‌کاری و رنگ‌بندی است. بازدید از این موزه، علاوه‌بر اینکه ما را با بخش مهمی از تاریخ سرزمینمان در دوره شاه‌عباس و پهلوی آشنا می‌کند، فرصت قدم زدن در باغ زیبا و دلنشین کاخ را نیز فراهم می‌کند. کاخ موزه گلستان بخش‌های مختلفی جهت بازدید دارد و بازدید از همه آن‌ها بسیار زمان‌بر است. شما می‌توانید از لیست موجود در ورودی موزه بخش‌های مورد علاقه خود را انتخاب کنید و بازدید خود را آغاز کنید. بخش‌های اصلی کاخ موزه گلستان شامل شمس‌العماره، تالار سلام، تالار آیینه، ایوان تخت مرمر، تخت مرمر، حوضخانه، کاخ ابیض، خلوت کریمخانی، عمارت بادگیر و تالار عاج است. در هریک از این بخش‌ها علاوه‌بر وجود اشیای ارزشمند و جالب، رویدادهای مهمی نیز اتفاق افتاده است، به طور مثال تاج‌گذاری برخی از پادشان پهلوی در تالار سلام.
در کاخ موزه گلستان می‌توانید هم از اشیای ارزشمند متعلق به ادوار مختلف تاریخ ایران بازدید کنید و هم با معماری زیبای این کاخ آشنا شوید. کاخ موزه گلستان در دوره شاه عباس صفوی ساخته شده و بنابراین می‌توانید انتظار دیدن رنگ‌های زیبا در طرح کاشی‌های آن را داشته باشید. دورتادور محوطه کاخ دارای کاشی‌کاری‌های رنگانگ و بسیار زیبا است که کنار درختان سر به فلک کشیده محوطه کاخ فضایی عالی برای قدم زدن و لذت بردن از این زیبایی‌ها فراهم کرده است.
آدرس: تهران، خیابان پانزده خرداد، ضلع شمالی میدان ارگ، کاخ گلستان
نشان دادن مکان روی نقشه
3- موزه میراث روستایی گیلان
یکی از زیباترین موزه‌ها در شمال کشور موزه میراث روستایی گیلان است. این موزه با هدف حفظ فرهنگ زندگی روستایی استان گیلان و شناساندن آن به مردم ساخته شده است. در بخش‌های مختلف این موزه، که در پارک سراوان احداث شده، بخشی از فرهنگ مردم گیلان به نمایش درآمده است. ساختمان‌هایی که نه تنها معماری سنتی استان گیلان را نشان می‌دهد، بلکه شما را با دانش مردم گذشته این سرزمین نیز آشنا می‌کند، در بخش‌های مختلف این بناها می‌توانید هوش و ذکاوت مردم قدیم ایران زمین و تدابیر آن‌ها برای حفظ و نگهداری از مواد غذایی و محصولات کشاورزی خود و همچنین جلوگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از رطوبت و باران را مشاهده کرد.
کنار بازدید از بنای زیبای ساختمان و محل نگهداری پرندگان و حیوانات، با لباس‌ها و لوازم زندگی و ابزار کار مردم گیلان نیز آشنا خواهید شد. همچنین، بخش هایی از این موزه به شناساندن فرهنگ غذای گیلکی اختصاص یافته است. این بخش شامل نمایش و فروش ظروف گیلکی، همچون گَمَج (ظروف سفالین سبز رنگ که برای پخت غذا در گیلان مورد استفاده قرار می‌گیرد)، و فروش خوراکی‌های گیلکی، همچون انواع نان، می‌شود. بازدید از این موزه شما را با بخش مهمی از فرهنگ مردم گیلان آشنا می‌کند.
آدرس: گیلان، کیلومتر ۱۸ آزادراه رشت قزوین، نرسیده به پلیس راه سراوان شفت
نشان دادن مکان روی نقشه
4- موزه فرش ایران
اگر به دنیای رنگارنگ قالی ایرانی علاقه‌مند هستید بازدید از موزه فرش ایران را از دست ندهید. در این موزه فرش‌هایی مربوط به قرن ۱۲ تا ۱۶ هجری قمری به نمایش درآمده است. بخش بیرونی ساختمان موزه به صورت دارهای قالی طراحی شده است که با فضای موزه تناسب دارد. در بخش ابتدایی موزه چند قالی بسیار بزرگ با طرح‌های زیبا که توسط هنرمندانی از چهار گوشه کشور خلق شده‌اند به نمایش درآمده که زیبایی و ظرافت آن‌ها بازدیدکنندگان را مدهوش می‌کند. با ورود به بخش داخلی، در ابتدا نقشه‌ای را مشاهده می کنید که مراکز مهم قالی‌بافی در ایران، آذربایجان و منطقه قفقاز را نشان داده است.
در بخش دیگر انواع ابزار قالی‌بافی و همچنین مواد طبیعی که برای رنگرزی نخ‌های قالی مورد استفاده قرار می‌گرفت (روناس، نیل، پوست گردو و انار، زاج، قره قروت و …) به نمایش درآمده است، و بعد از آن می‌توانید شروع به بازدید از فرش‌ها کنید. فرش‌هایی که در بخش‌های مختلف ایران (خراسان، کرمان، اصفهان، کاشان، تبریز، چهارمحال و بختیاری، کردستان و…) بافته شده‌اند و هر کدام فرهنگ و هنر بخشی از کشور را نمایش می‌دهند. با بازدید از این موزه با رنگ‌ها و طرح‌های خاصی که در هر استان کشور جهت بافت قالی مورد استفاده قرار می‌گرفت آشنا خواهید شد.
آدرس: تهران، میدان انقلاب، خیابان کارگر شمالی، تقاطع دکتر فاطمی، ضلع جنوب شرقی چهارراه
نشان دادن مکان روی نقشه
5- باغ فین کاشان
بین انواع مختلف موزه‌ها، شاید برترین موزه های ایران موزه‌هایی باشند که روزگاری محل زندگی شخص یا اشخاصی مهم در تاریخ بوده‌اند. باغ فین کاشان و حمام آن که از شناخته‌شده‌ترین موزه‌های کشور هستند نیز به دلیل آنکه محل زندگی امیرکبیر، صدراظم ناصرالدین شاه، بوده اهمیت و البته جذابیت‌های بسیار دارد. این موزه که در بخش اصلی خود شامل یک باغ بزرگ و سرسبز و حمام آن می‌شود معماری بسیار خاص دارد؛ به طوری در سال‌های پس از ساخت این بنا، بناهای دیگر بسیاری با الگوبرداری از آن ساخته شدند.
از مهم‌ترین ویژگی‌های بنای این ساختمان می‌توان به سیستم انتقال آب آن اشاره کرد که در نوع خود و در زمان خود بسیار هوشمندانه و بی‌نظیر بوده، در سیستم آب‌رسانی باغ فین کاشان از شیب زمین، به‌عنوان یک نیروی طبیعی جهت هدایت جریان آب استفاده شده است. دلیلی که موجب شهرت این بنا شده، رویداد مهم تاریخی است که در آن روی داده، قتل امیرکبیر در حمام این بنا و به دستور ناصرالدین شاه. هر ساله افراد زیادی از سرتاسر جهان به کاشان می‌آیند تا علاوه‌بر قدم زدن در باغ زیبای مجموعه فین، از محل این رویداد تلخ تاریخی نیز بازدید کنند.
آدرس: شش کیلومتری جنوب کاشان، انتهای خیابان امیرکبیر
نشان دادن مکان روی نقشه
6- کاخ موزه سعدآباد
کاخ سعدآباد را شاید بتوان به عنوان یکی از زیباترین و برترین موزه های ایران معرفی کرد. این کاخ که محل ییلاق خاندان قاجار و سپس پهلوی بوده در منطقه دربند، در شمال تهران ساخته شده است. علت انتخاب این مکان، مناظر زیبا و آب و هوای خوب منطقه بوده است. بنایی که اکنون به عنوان موزه برای عموم مردم قابل بازدید است قسمت‌های مختلفی دارد که بخش‌هایی از زندگی پادشاهان پهلوی را به تصویر می‌کشد.
در این موزه می‌توانید از اتاق‌های مخصوص اعضای خاندان پهلوی، هدایای نمایندگان کشورهای دیگر، ماشین‌ها، لباس و جواهرات، ادوات موسیقی، کتاب‌ها، و تصاویر خانوادگی اعضای این خاندان دیدن کنید. همچنین در بخش‌هایی از این کاخ تابلوهای نقاشی و سایر آثار هنری برخی از هنرمندان معاصر ایران، همچون استاد فرشچیان، نیز به نمایش درآمده است. البته کاربری این مجموعه محدود به موزه و بازدید عموم نیست و همچنان کاربری سیاسی نیز دارد. در برخی مواقع استقبال از سران کشورهای دیگر در این باغ و توسط مقام‌های رسمی ایران صورت می‌گیرد.
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، زعفرانیه، انتهای خیابان شهید کمال طاهری
نشان دادن مکان روی نقشه
7- موزه تاریخ طبیعی همدان
برای دوستداران طبیعت و تاریخ حیات وحش، موزه تاریخ طبیعی همدان یکی از برترین موزه های ایران محسوب می‌شود. این موزه که در دانشگاه بوعلی سینا همدان و در مجاورت مقبره این دانشمند ایرانی ساخته شده در بردارنده گونه‌های کم‌نظیری از گیاهان و جانوران مختلف (اعم از حشرات، آبزیان، پرندگان، و …) است که می‌تواند هم برای دانشجویان رشته‌های مرتبط با این علوم و هم برای عموم مردم بسیار جذاب باشد. در کنار گونه‌های گیاهی و جانوری، اشیا و کتب ارزشمندی نیز وجود دارند که می‌توانند بسیار جذاب و دیدنی باشند. از جمله می‌توان به ابزار پزشکی که توسط پزشکان در ادوار مختلف تاریخ مورد استفاده قرار می‌گرفت و همچنین کتب و نسخ خطی ارزشمند از قرن‌های گذشته را مشاهده کرد.
به طور کلی موزه تاریخ طبیعی همدان پنج سالن مجزا دارد که در هر یک از این سالن‌ها گونه خاصی از جانداران و یا اشیا و کتب به نمایش درآمده است. سالن اول به آبزیان خلیج فارس اختصاص دارد که در آن بسیاری از آبزیان ساکن خلیج فارس به نمایش درآمده‌اند. سالن دوم به حشرات اختصاص دارد و در آن ۵۰۰۰ هزار گونه مختلف از حشرات در مقابل دیدگان شما قرار داده شده است. سالن سوم متعلق به پرندگان و پستانداران است و نزدیک به ۱۰۰۰ گونه مختلف از این موجودات را نمایش می‌دهد. سالن چهارم متعلق به خزندگان، دوزیستان و آبزیان است و در نهایت سالن پنجم به نمایش سنگ‌های قیمتی و کانی‌ها و فسیل‌ها اختصاص یافته است.
آدرس: همدان، میدان مدرس، انتهای بلواز آزادگان، جنب دانشکده کشاورزی
نشان دادن مکان روی نقشه
8- کاخ چهلستون
میان آثار تاریخی زیبای شهر اصفهان، کاخ چهلستون جایگاهی والا دارد. این کاخ هم به لحاظ قدمت (دومین کاخ قدیمی ایران) و هم به لحاظ زیبایی‌شناسی بسیار شناخته شده و محبوب است. کاخ چهلستون در حقیقت استراحتگاهی بوده که در دوران صفویه و در زمان شاه عباس اول بنا نهاده شد. اما در ادوار پس از آن بخش‌های مختلف دیگر به آن اضافه شد و در نهایت با ۶۷۰۰۰ متر زیربنا یکی از بزرگترین و زیباترین کاخ‌های کشور لقب گرفت. نخستین تصویری که از این کاخ در ذهن افراد وجود دارد ۲۰ ستون زیبا و تصویر آن‌ها است که در حوض وسیع مقابل کاخ منعکس می‌شوند و در مجموع تصویری از چهل ستون به چشم بیننده انتقال می دهند.
اما بخش‌های داخلی این بنا ویژگی‌هایی دارد که باعث شده این بنا از لحاظ زیبایی در دنیا کم‌نظیر باشد. گچ‌بری‌ها و آیینه‌کاری‌ها و نقاشی‌هایی که بر دیوارها و سقف این بنا ایجاد شده هر زبانی را به تحسین وا‌می‌دارد. رویدادهای مختلفی در نقاشی‌های این بنا به تصویر کشده شده است، رویدادهایی همچون استقبال و پذیرایی شاهان ایرانی از پادشاهان کشوران دیگر یا تصاویر پادشاهان ایران در میدان رزم. کنار این نقاشی‌ها و تزیینات زیبای سقف و دیوارها، اشیای ارزشمند و بی‌نظیری نیز در این موزه به نمایش درآمده‌اند که می‌توانند برای بازدیدکنندگان بسیار جذاب باشند. از جمله می‌توان به انواع ظروف، مجسمه‌ها و قالی‌های نفیس اشاره کرد. این بنا یکی از برترین موزه های ایران است.
آدرس: اصفهان- خیابان استانداری
نشان دادن مکان روی نقشه
9- موزه تخت جمشید
موزه تخت جمشید از قدیمی‌ترین و برترین موزه های ایران است. این موزه ۲۵۰۰ ساله که بخشی از کاخ خشایارشاه بوده به دستور خود او تبدیل به موزه شده است. برای افرادی که به شیراز سفر می‌کنند و از مجموعه پارسه دیدن می‌کنند، بازدید از این موزه می‌تواند تکمیل کننده بازدید آن‌ها از این مجموعه باشد. زیرا این موزه محلی برای نگهداری و نمایش اشیا و بقایایی است که از مجموعه تخت جمشید به دست آمده. ساختمان موزه به خودی خود و به دلیل قدمت طولانی که دارد برای بسیاری از بازدیدکنندگان می‌تواند جذاب باشد.
ساختمان این موزه که در حقیقت بخش حرمسرای کاخ خشایارشاه بود دارای چندین ستون و تالار و ایوان است. برای بازدید از آثار به دست آمده از مجموعه پارسه، این موزه به سه بخش تقسیم شده است، بخش ماقبل تاریخ، بخش هخامنشی و بخش اسلامی. در هریک از این بخش‌ها اشیا، بقایای بناها، و کتیبه‌های مربوط به هر دوران به نمایش درآمده‌اند.
آدرس: استان فارس، مرودشت، مجموعه تخت جمشید
نشان دادن مکان روی نقشه
10- موزه عروسک‌های ملل/ موزه عروسک و فرهنگ ایران
بازدید از موزه‌ها می‌تواند مختص به بزرگسالان نباشد. در سرتاسر ایران موزه‌هایی وجود دارند که برای کودکان نیز می‌توانند بسیار جذاب باشند. از آن جمله می‌توان به موزه‌های عروسک در شهرهای مختلف ایران اشاره کرد. اما شاید از جذاب‌ترین و برترین موزه های ایران موزه عروسک‌های ملل و موزه عروسک و فرهنگ ایران باشد. این دو موزه که هر دو در یک محل قرار دارند و از موزه‌های تازه تاسیس کشور به حساب می‌آیند در مدت زمان کوتاهی که از فعالیت آن‌ها گذشته توانسته‌اند جایگاه مناسبی در بین موزه‌های کشور پیدا کنند.
اما در این موزه چه خواهید دید؟ اگر به فرهنگ ایران و سایر ملل علاقمند هستید، این موزه می‌تواند برای شما بسیار جذاب باشد. در این موزه عروسک‌های مختلف که هریک به نوعی فرهنگ قوم یا ملتی را نمایش می‌دهند در مقابل دیدگان شما قرار گرفته‌اند، عروسک‌هایی که با طراحی ویژه چهره یا لباس و زیورآلات خود می‌توانند شما را با فرهنگ اقوام مختلف دنیا آشنا کنند.
آدرس: تهران، مترو دروازه دولت، ابتدای خیابان سعدی شمای، کوچه فیات، پلاک ۲
نشان دادن مکان روی نقشه
