موزه به‌عنوان جاذبه فرهنگی هر شهری معرف گذشته‌ای از یک سرزمین است. معرفی که نه تنها با آثار باستانی خود تاریخ را به نمایش می‌گذارد، بلکه فرهنگ، تفکر و باورهای گذشتگان ما را به یادمان می‌آورد. موزه بابل موسوم به موزه گنجینه بابل اولین موزه و تنها موزه مردم‌شناسی استان مازندران به حساب می‌آید. گنجینه بابل در تمام ساعات روز پذیرای افراد علاقه‌مند به آثار باستانی است. نمایش آثار آن برای عموم رایگان بوده و نیازی به پرداخت ورودی نیست. با من در نابرو همراه باشید تا بیشتر با موزه گنجینه بابل یکی از دیدنی های مازندران آشنا شویم.
تاریخچه تاسیس موزه گنجینه بابل
ساختمان موزه از بهمن سال ۱۳۷۵ کار خود را شروع کرده است. موزه گنجینه بابل شامل بخش‌های متعددی مانند بخش‌های باستان‌شناسی، مردم شناسی و یادمان‌های چوبی می‌شود. در سال ۱۳۷۹به مرمت شیروانی و زیرزمین ساختمان پرداختند تا در نهایت در سال ۱۳۸۲ به‌عنوان تنها موزه مردم‌شناسی مازندران شناخته شد. ساختمان موزه مجهز به نورپردازی است و در شب درخشش و جلوه زیبایی دارد.
در ورودی موزه گنجینه بابل
ساختمان موزه از بیرون نمایی سنتی دارد با تابلویی زرد رنگ که عنوان «موزه بابل» را روی آن می‌بینید. همراه با دیوارهای کوتاه و در فلزی که از دو طرف گشوده می‌شود. در فاصله نزدیکی از در ورودی و گذر از چند پله با دو مجسمه شیر، از دو سوی آن می‌توانید به در اصلی ساختمان برسید.
بخش‌های مختلف موزه گنجینه بابل
این موزه از لحاظ محتوا نمایش به سه بخش باستان‌شناسی، مردم‌شناسی و یادمان‌های چوبی تقسیم شده و ساختمان موزه شامل سه طبقه است.
باستان‌شناسی در موزه بابل
بخش باستان شناسی که در طبقه اول و همکف موزه بابل قرار دارد، بارها برای نمایش آثار هنرمندان زیادی مورد استفاده قرار گرفته است. این بخش شامل آثاری از دوره‌های پیش از تاریخ و اسلامی است. دو سمت سالن طبقه همکف ورودی‌های کوچک دیگری وجود دارد که آثاری همچون ظروف مسی و کتاب‌های قدیمی به نمایش گذاشته شده است.
ورودی سمت چپ شامل سه محفظه شیشه‌ای می‌شود، به ترتیب می‌توان یک ماکت کوچک زیبا از ساختمان موزه گنجینه بابل و در محفظه بعدی ظروف لعابی رنگارنگ و ادوات خوشنویسی و سپس در آخرین محفظه کتاب‌های دست‌نویس قدیمی را در آن‌ها دید. یکی از گران‌ترین اشیای این موزه، قرآن خطی مربوط به دوره صفوی است که نمونه آن بسیار کم است.
در ورودی سمت راست سالن نیز سه محفظه وجود دارد که داخل محفظه ابزارآلات چوبی چون گونیا، خط کش و کوبه وجود دارد. محفظه دیگر شامل ظروف مسی و سماور زغالی برنجی است.
محفظه آخر نیز شامل ظروف سفالی می‌شود. تمام آثار نمایش داده شده در این قسمت توسط مردم اهدا شده است. بعد از ورود به ساختمان موزه گنجینه بابل به پله‌‌هایی می‌رسیم که ما را به بخش دیگری از موزه در طبقه بالا میبرد. چیزی که در حین بالا رفتن از پله‌ها توجه و نظر انسان را جلب می‌کند، کوزه‌های سفالی بسیار بزرگی است که بین پله‌ها چیده شده‌اند.
ظروف سفالی و زیورآلات موزه
طبقه بالا بعد از عبور از اتاقی کوچک، شامل سه سالن تودرتو و دو اتاق کوچک دیگر می‌شود. هنگام ورود به اتاق کوچک اول دروازه‌های چوبی و صندوق‌های قدیمی دیده می‌شوند. آنچه در سه سالن پی‌درپی، داخل محفظه‌هایی که به‌طور منظم کنار هم قرار گرفته‌اند بیش از هر چیز به چشم می‌خورد، ظروف سفالی است.
کنار آن، زیورآلاتی از هزاره اول پیش از میلاد و دوره اسلامی نیز قابل مشاهده هستند. سالن سوم به دو اتاق کوچک ختم می‌شود. از سکه‌های مربوط به دوره هخامنشیان گرفته تا اسکناس‌های زمان قاجار و پهلوی در آن موجود است. در دو اتاق کوچک انتهایی نیز اشیایی همچون دروازه، صندوق و منبرهای قدیمی دیده می‌شود.
مردم شناسی در موزه گنجینه بابل
طبقه زیرین ساختمان که به‌عنوان بخش مردم شناسی موزه بابل به حساب می‌آید، به تمام قومیت‌های ساکن در این خطه پرداخته و ماکتی از زندگی روستایی مازندران در ابتدا و انتهای سالن وجود دارد. در ماکت ابتدایی منظره آشنایی همچون زنی با پوشش روستایی که پشت کرسی نشسته با فضاسازی عالی و رنگ‌ها و طرح‌های اصیل مازندرانی قرار دارد.
در این فضاسازی وجود گهواره، صندوقی بزرگ، مخده، چرخ نخ‌ریسی، دیگ مسی، منقل، سبد حصیری و وسایل روشنایی چون فانوس دیده می‌شود. در ماکت انتهای سالن، زنی روستایی در ایوان خانه در حالی بازسازی شده است که زن در حال تمیز کردن دانه‌های برنج داخل سینی مسی بوده و گهواره کودک در کنار او قرار دارد.
ماکت‌ها به شدت تداعی کننده نقش مادرانه زنان روستایی هستند. توجه به جزئیات در تمام اجزا ماکت یا حضور یک گیوه جلوی پله‌های ایوان، حس زنده بودن ماکت را قوت می‌بخشند. در این ماکت یک مغازه عطاری قدیمی با تمام جزئیات آن ساخته شده است.
مرد عطاری که در حال فروختن بار مغازه‌اش است و سمت دیگر آغل کوچکی که با علوفه، حصاری به دور آن درست کرده‌اند، قرار دارد. داخل این ماکت یک حوض آبی، به‌زیبایی بازسازی شده است. میان فاصله دو ماکت در این سالن می‌توانید مجموعه‌ای از ابزارآلات را در محفظه‌های شیشه‌ای تماشا کنید.
یادمان‌های چوبی موزه گنجینه بابل
در طبقه زیرین ساختمان و قبل از ورود به بخش ماکت‌هایی که از زندگی مازندرانی ساخته شده است، یادمان های‌چوبی وجود دارند. اشیایی مانند در، پنجره، انواع منبت، مشبک، قاب و گره از جمله وسایل موجود هستند. قدیمی‌ترین اثر این بخش، صندوق مزار امامزاده علی از روستای سوادکوه است. دو لنگه در چوبی منبت‌کاری شده که متعلق به مزار شاهزاده رضا هستند، در این بخش قرار داده شده‌اند.
کافه موزه گنجینه بابل
برای رفاه حال بازدیدکنندگان، در حیاط پشتی موزه نیز یک کافه برای استراحت و صرف قهوه و چای موجود است.
