موزه‌ها و بناهای تاریخی برای آشنایی مردم با فرهنگ، تمدن و تاریخ هر شهر، یکی از بخش‌های مهم گردشگری به حساب میآیند. امروزه موزه‌ها و بناهای تاریخی به مکانی فرهنگی تبدیل شده‌اند که زندگی، فرهنگ و تاریخ مردم را به نمایش می‌گذارند. استان گیلان نیز به واسطه تاریخ و فرهنگ دور و درازش، موزه‌ها و بناهای قدیمی بسیاری در شهرهایش دارد که هر کدام داستانی از گذشته این خطه را روایت می‌کنند. یکی از بهترین موزه‌های استان گیلان با نام کاخ‌موزه بندرانزلی قرار دارد که بسیار جذاب و دیدنی است. اگر اهل موزه‌گردی هستید، برای آشنایی با کاخ موزه بندر انزلی در نابرو با من همراه باشید تا کمی بیشتر با جاذبه های بندر انزلی آشنا شویم..
کاخ میان پشته کجاست؟
کاخ موزه بندرانزلی، در منطقه میان‌پشته، بین پل غازیان و پل انزلی قرار گرفته و به نوعی موزه نیروی دریایی این شهر محسوب میشود. کاخ موزه بندر انزلی یکی از بناهای تاریخی و بسیار زیبای بندرانزلی است که در سال 1308خورشیدی ساخته شد. این کاخ با چشم‌اندازی فوق‌العاده از یک سو به دریا و سوی دیگر به سمت درختان نارنج و سرو، سال‌ها اقامت‌گاه تفریحی خاندان پهلوی بود که امروزه به موزه تبدیل شده است. کاخ میان پشته محوطه بیرونی وسیعی دارد و پارکینگ مناسبی نیز برای پارک خودروی گردشگران در آن وجود دارد.
تاریخچه کاخ موزه بندر انزلی
این کاخ متعلق به تاجر روسی به نام «خوشتاریا» بوده است. رضاشاه در نخستین سفرش به انزلی شیفته این بنا شد و خوشتاریا کاخ را به او هدیه کرد. ساختمان اصلی کاخ از چوب نراد بود که در همان سال‌ها بر اثر سهل‌انگاری طعمه حریق شد و به طور کامل از بین رفت.
کاخ کنونی در سال ۱۳۰۸ به دستور رضاشاه در ضلع شرقی کاخ سوخته خوشتاریا بنا شد و ساخت آن دو سال به طول انجامید. زیربنای این کاخ ۱۱۶۸ متر مربع و ارتفاع آن ۱۴ متر بوده که به دست معماران و هنرمندان ماهر آن دوره ساخته شد. این کاخ در سال ۱۳۴۸ به نیروی دریایی واگذار شد و در سال ۱۳۵۷ تبدیل به موزه شده و از سال ۱۳۶۴ در معرض بازدید علاقهمندان قرار گرفت. این بنا با شماره 1511 به ثبت آثار ملی رسیده است.
فضای خارجی کاخ میان پشته و دیدنی‌های آن
به محض ورود به حیاط کاخ موزه بندر انزلی، محوطه وسیع و باصفایی که مملو از درختان سرو، نارنج، بوته‌های شمشاد و گل‌های رنگارنگ است، نظر هر گردشگری را به خود جلب می‌کند. کاخ وسط باغ قرار دارد و دور تا دور آن را درختان و فضای سبز احاطه کرده است.
فضای بیرونی کاخ در حیاط، یک موزه تمام عیار از تجهیزات نظامی سنگین از دوره‌های تاریخی مختلف است که در جای جای حیاط این کاخ جاسازی شده است. انواع تانک‌های غنیمتی، سکان کشتی، توپ دریایی ساخت کانادا 1942میلادی، نفربر چرخدار، توپ متعلق به ناوشکن سال 1903میلادی، مین‌های رودخانه‌ای و دریایی و انواع ابزار کشتیرانی از دیدنی‌های فضای خارجی این موزه بوده که هر کدام با تابلویی کوچک معرفی شده است.
فضای بیرونی این کاخ، رستوران، کافه و عکاسخانه سنتی با معماری گیلانی برای عکاسی گردشگران با لباس محلی گیلان دایر است. محوطه خارجی این موزه با درختان سر به فلک کشیده و کهنسال، همچنین با چشم انداز زیبای کاخ با آن معماری شگفت‌انگیزش یکی از سوژههای ناب برای علاقهمندان به عکاسی است که در تمام ساعات روز، در فصل‌های مختلف، جذاب است.
دورنمای کاخ با نمای سفید و پنجره‌های بزرگش که با هنرمندی گچ‌بری شده‌اند، در کنار رنگ سبز درختان بلند، منظره بسیار خاصی را ساخته است.
معماری فضای داخلی کاخ موزه بندر انزلی
امکان ورود به فضای داخلی کاخ میان پشته از در پشتی ساختمان وجود دارد. پس از طی چند پله، دو در در دو طرف کاخ دیده میشود که سمت راست ورودی و سمت چپ بخش خروجی موزه هستند. به خاطر آسیب نرسیدن و سالم ماندن کف‌پوش کاخ موزه باید قبل از ورود به داخل بنا، پاپوش‌های پارچه‌‌ای که در سبد قرار داده‌اند را بر روی کفش‌ها پوشید و سپس داخل شد.
بخش داخلی کاخ موزه بندر انزلی دو طبقه دارد. زیباترین قسمت همکف، سرسرای کاخ و پله‌های مارپیج آن است که با معماری زیبا به سبک هخامنشی و سرامیک‌های سه بعدی طرح ایتالیایی، چشم‌ها را خیره می‌کند. کاخ موزه یک سالن پذیرایی بزرگ، 11 اتاق با دیوارهای دو جداره و چهار سرویس حمام و دستشویی با نمای بسیار خاص دارد. ستون‌های سفید بلند، پنجره‌های بزرگ، فرم خاص پله‌ها و دکوراسیون مدرن این کاخ، جلوه‌ای خاص دارند.
دیدنی‌های طبقه همکف کاخ میان پشته
کاخ موزه بندر انزلی در بخش همکف، با نمایشگاه نظام دریایی آغاز میشود. در این نمایشگاه، ماکت‌های انواع کشتی، ناوشکن، صندلی فرمانده کشتی پرسپولیس، تابلوی علایم و درجه‌های نیروی دریایی، نمودار گره‌های دریایی، دوربین‌های یک چشم، قطب‌نماها، جعبه‌های اهدایی مدالیوم‌های دریایی فدراسیون روسیه، عکس‌های یادگاری بر روی ناو، عکس‌هایی از عملیات جنگی و مانند آن به چشم می‌خورد.
در بخش دیگر طبقه همکف، طرح لباس سرباز هخامنشی در جشن‌های 2500 ساله و همچنین یک تمساح بزرگ تاکسیدرمی شده که هدیه هندوستان به ناصرالدین شاه بوده، جلب توجه می‌کند. در سرسرای اصلی کاخ موزه بندر انزلی، مجموعه زیبایی از میزهای چوبی خوش‌ساخت، میز بیلیارد، انواع گلدان‌های چینی ظریف، چشم‌ها را می‌نوازد.
جذاب‌ترین بخش کاخ موزه بندر انزلی در طبقه همکف، اتاق‌های سلاح‌های سرد و گرم در دوره‌های تاریخی ایران هستند. در اتاق سلاح‌های سرد، مجموعه‌ای از انواع پیکان‌ها، کارد مربوط به دوره زندیه تا اوایل قاجار، سپر و شمشیرهای فولادی طلاکوب دوره صفویه، سپر پوست کرگدن، خنجر قفقازی دوره قاجار، زره و کلاه‌خود متعلق به فتحعلی‌شاه قاجار، همچنین نقشه امپراطوری پاریس در سال 1787 میلادی و بخشی از کشتی منهدم شده پرتغالی‌ها در جنگ بازپس‌گیری تنگه هرمز در سال 1730 میلادی (دوره زندیه) به چشم می‌خورد. اتاق سلاح‌های گرم نیز با وجود تنوع اسلحه در ویترین‌های شیشه‌ای بسیار دیدنی است.
در این بخش مجموعه کاخ موزه بندر انزلی کاملی از تفنگ شکاری دولول، تفنگ سیستم چاشنی، تفنگ سنگین قلعه‌ای دوره صفویه طرح برادران شرلی انگلیسی، تفنگ پنج تیر، طپانچه یک لول و دولول تک تیر و شش تیر کالبیر48، مسلسل مخصوص خلبان، باروت‌دان، وسایل اندازه‌گیری باروت و پر کردن سلاح‌های سرپر و امثال آن وجود دارد.
دیدنی‌های طبقه دوم کاخ موزه بندر انزلی
برای رسیدن به طبقه دوم، باید از پله‌های مارپیج بسیار زیبای این کاخ عبور کرد. فضای همکف کاخ میان پشته از فراز پله‌ها، بسیار مجلل و خیره‌کننده است. در طبقه دوم لوازم شخصی خاندان پهلوی، مخصوصا رضاشاه و هدایای او از مقامات کشورهای مختلفی چون چین، فرانسه، ایتالیا، آلمان و … موجود است.
در ویترین راهروهای این طبقه از کاخ موزه بندر انزلی ظروف و گلدان‌های زیبای ساخت آلمان، همچنین تابلوهای نقاشی، دیده میشود. این طبقه حالت کاخ بودن خود را حفظ کرده است. در آن از مبلمان مورد استفاده رضاخان و مهمان‌هایش، قفسه‌های چوبی خوش ساخت، ظریف و در عین حال مقاوم، شمعدان‌ها، ساعت‌های برنزی، ظروف چینی و کریستال که تعدادی از آن‌ها هدایای سران کشورهای خارجی به رضاخان است، نگهداری میشود.
اتاق پذیرایی بزرگ کاخ میان پشته، به‌همان صورت گذشته چیده شده است. در آن سرویس کامل پذیرایی، از قبیل ظروف مورداستفاده خاندان پهلوی در مهمانی‌ها و جشن‌ها، لوستر، پرده‌های آویخته، میز و صندلی‌ها، رومیزی‌های فاخر و مانند آن به نمایش گذاشته شده است. از دیگر دیدنی‌های این طبقه، اتاق کار رضاشاه با میز و صندلی، قلم، ابزار کار و همچنین لباس نظامی وی است که جلب توجه می‌کند.
رادیوگرام مبله هدیه هیتلر به رضاخان نیز یکی از مهم‌ترین دیدنی‌های جالب این بخش از موزه است. تابلوی اثر کمال‌الملک و تابلوی نقاشی کار ناصرالدین شاه نیز از جمله تابلوهای موجود در کاخ است که بسیار زیبا هستند. یکی دیگر از آثار هنری موجود در این طبقه، لوستری است که از چوب یکپارچه تراشیده شده و بر سقف یکی از اتاق‌ها نصب شده است. میزهای چوبی خوش‌تراش با طرح‌های بسیار ظریف و زیبا حکایت از سلیقه هنرمندان و صنعتگران ماهر آن دوره دارد.
همه اتاق‌ها مجهز به شومینه دیواری هستند و پنجره‌های بزرگ بنا، فضای درون کاخ را به نور طبیعی بیرون و چشم‌انداز باصفای باغ پیوند می‌دهد. کاخ میان پشته با معماری زیبا، محوطه دلگشا باغ، با تنوع بی‌نظیری از موضوعات در بخش موزه، سالانه تعداد قابل توجهی از ایرانگردان و گردشگران خارجی را به خود جذب می‌کند.
کاخ موزه بندر انزلی از آن دست مکان‌هایی است که با یک بار بازدید از آن دوست دارید باز هم در فضای آن راه بروید به دیدنی‌های بی‌شمارش خیره شوید. این موزه همه روزه از ساعت هشت تا 13 و 15 تا 18 برای بازدید علاقهمندان باز است. اگر تا به حال به کاخ موزه بندرانزلی رفته‌اید، تجربه یا حس و حال حضورتان را در این کاخ در بخش دیدگاه‌های این مقاله با ما به اشتراک بگذارید.
