زیارتگاه بی بی دوست زابل کجاست؟

در ۲۰ کیلومتری سیستان و ۱۰ کیلومتری شهرستان زابل زیارتگاه بی‌ بی دوست است که روی تپه‌ای به همین نام به ارتفاع حدود ۸ متر قرار گرفته است.

درباره نام و نشان زیارتگاه بی بی دوست، نظریه‌های متفاوتی وجود دارد و در نظر بسیاری از اهالی منطقه بی بی دوست با نام اصلی فاطمه و کنیه موسوی معروف است نام پدرش سید صالح بوده و از آنجا که به تنها دخترش فاطمه علاقه بسیاری داشته وی را با عنوان بی بی دوست داشتنی یا همان بی بی دوست خطاب می‌کرده است. بی بی دوست به نام‌های بی بی نوروز بی بی سه شنبه، بی بی نور، بی بی حور، بی بی تندوری (تندور در لهجه سیستانی یعنی تنور) نیز معروف است.

بی بی دوست که بود؟

در مورد نسبت او نیز نظرهای بسیاری آورده شده اما آنچه که بیشتر مورد توجه بوده است انتساب بی‌بی دوست به خاندان مطهر حضرت علی (ع) است.

تاریخ احداث مقبره بی بی دوست به دلیل قدمت طولانی آن نامشخص است به ویژه این که بسیاری این بنا را منتسب به عصر اشکانیان می‌دانند و اعتقاد دارند این مکان معبدی از آیین مهر است که در این آیین ایزدبانو آناهید خطاب می‌شده است.

داستان بی بی دوست

آنچه که بیشتر از همه درباره زیارتگاه بی بی دوست زابل جلب توجه می‌کند داستانی است که از گذشته توسط عامه مردم در این سرزمین روایت می‌شود که بدین شرح است:

در روزگاران گذشت سیده‌ای سرگرم شبانی در صحرا بود که مردی قصد آزار او را می‌کند دختر می گریزد تا به جایگاه کنونی زیارتگاه می‌رسد و از فرط خستگی از رفتن باز می‌ماند. در این هنگام دعا می‌کند که ای زمین مرا دریاب. زمین نیز به خاطر پاکی و صداقت او دهان می‌گشاید و او درون خاک ناپدید می‌شود. درحالی که گوشه‌ای از چادر او بیرون می‌ماند و به اعتقاد مردم از این گوشه چادردرخت گزی رشد می‌کند که اکنون نیز این درخت کهنسال گزدر کنار زیارتگاه بی بی دوست زابل چنان ریشه دارد که گویی مقبره را در بر گرفته است.

از آن زمان به بعد جایگاه فرو رفتن او در زمین به زیارتگاه تبدیل شده و پاکی و نجابت آن دختر سیده زبانزد همگان می‌شود.

بسیاری از زنان و دختران را برای رفع حاجت خود به مقبره بی بی دوست می‌روند و با دادن نذورات ارادت خود را به این بانوی بزرگوار نشان می‌دهند.

در گذشته اعتقاد افراد بر این بود که مردها حق ورود به مقبره بی بی دوست را ندارند اما امروزه با بزرگ شدن محوطه مردان را نیز با رعایت احترام و فاصله کوتاهی از مقبره این بانو در حال زیارت دیدم.

یکی از سنت‌های محلی مردم این منطقه مراجعه عروس و داماد در روز سوم پس از ازدواج به زیارتگاه بی بی دوست زابل است که برای دعا و درخواست خوشبختی در زندگی به زیارت این مکان می‌روند و چنانچه نذری داشته باشند، ادا می کنند.

نذورات رایج در زیارتگاه بی بی دوست زابل

مردمان محلی گوسفند و گوساله جهت ادای نذر به مقبره بی بی دوست می‌آورند. همچنین عده کثیری وجوه نقدی برای تعمیرات مربوط به ساخت و ساز مقبره اهدا می‌کنند. تنورهایی را نیز در محل زیارتگاه بی بی دوست وجود دارد که در عصر روزهای سه شنبه و صبح چهارشنبه پخت نان محلی در این مکان توسط زنان انجام شده و میان مردم توزیع می‌شود.

مراسمی که در زیارتگاه بی بی دوست برگزار می‌شود

مراسم محرم

در ایام محرم در این مکان مراسم سوگواری برگزار می‌شود و هیئت‌های مذهبی در اینجا به عزاداری و سینه زنی و نوحه سرایی می‌پردازند.

نذری بی بی تندوری

در جوار مقبره تنور نان پزی را دیدم که اگر نیت مردمان برآورده شود دور تنور را آب و جارو می‌زنند و نان می پزند و به صورت خیرات بین همسایه‌ها تقسیم می‌کنند.

دفن شدگان

مقبره تقریبا در وسط یک قبرستان قرار گرفته است. قبر برادر بی بی دوست با نام سید حسین در بیست متری مقبره دیده می‌شود. گفته شده قبر سید حسین تا حدود سی سال قبل مقبره نداشت تا اینکه طبق گفته راوی زنی فرزند خود را برای شفا به آنجا می‌برد و در خواب می‌بیند که فرزندش شفا یافته است. زن پس از شفا یافتن فرزندش هزینه ساخت اتاقی سی متری برای این قبر را می‌دهد.

دوست دارید در مورد شهر سوخته هم بدانید؟؟!!